علوم الهی که از رحمت های خاص خدا هستند که روزی مؤمنین می شود، براساس بندگی و طاعت در عالم تقسیم می شوند. یک دسته از رزق ها، رزق هایی هستند که به مؤمن و کافر داده می شود ولی یک دسته از رزق ها، رزق های خاص هستند و برای مؤمنین اند. البته تمام رزق های مؤمنین رزق خاص است. یعنی مومن همه رزق هایش حلال است و تمام رزق های ظاهری و باطنیش از وادی ولایت امیرالمؤمنین مقرر می شود ولی بعضی از رزق ها خاص هستند. علوم و معارف الهی از آن رزق های خاص و ویژه ای هستند که خدای متعال اینها را براساس طاعت و بندگی در عالم تقسیم می کنند و لذا این علوم عمدتا در محضر انبیاء و اوصیاء الهی هستند که این علوم حاصل طاعت و عبادت و بندگی و عهدپذیری آنهاست. اینها اسراری است که در نزد آنها به ودیعه گذاشته شده و آنها هم نابجا خرج نمی کنند. تمام این اسرار و علومی که خدای متعال به واسطه انبیاء الهی نازل کرده به واسطه ملائکه نازل شدند و به نحو کامل در اختیار وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت است، حتی آنچه به وجود مقدس نبی اکرم (ص) نازل شده، به ائمه هدات معصومین هم عطا شده است. یک ابوابی در روایات ما وجود دارد که مختصات انبیاء چطوری به ائمه منتقل شده ولی هرچه که بوده منتقل شده و هیچ سری نیست که نزد پیامبری باشد الا این که الان نزد امام زمان (ع) است. هیچ آیه الهی نیست که بر پیغمبری نازل شده باشد مگر اینکه الان در محضر امام زمان (ع) است. تمام معجزات انبیاء و علوم و اسرار و کتب آسمانی شان در اختیار امام است بلکه جامع تر و کامل تر. در روایت آمده که بعضی از انبیاء اولوالعزم دو حرف از اسم اعظم و بعضی چهار حرف و بیشترینش که نقل شده بیست و پنج حرف از حروف اسم اعظم و از علوم الهی را دارند ولی در نزد وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت هفتاد و دو تا حرف علم است. غیر از آن یک حرفی که از او به علم مستأثر تعبیر می شود که از علوم اختصاصی حضرت حق است، ما بقی نزد امام زمان است. یکی از اختصاصاتی که امام صادق (ع) داشتند این است که مأموریت خاصی در نشر این معارف الهی و ایجاد یک خط انتقال داشتند. تعبیر بعضی برای گسترش این معارف در جامعه مؤمنین، از ویژگی های امام صادق (ع) است و این کار هم بسیار دشوار بوده است. این که شایع شده و می گویند در انتقال قدرت از بنی امیه به بنی العباس یک فرصت و فراغتی پیدا شد، اینطور نیست؛ فراغت و فرصتی نبود و کار خیلی سخت بود. خیلی از روایاتی که از امام صادق (ع) نقل شده تقیه است. لذا یکی از کارهای خیلی مهمی که فقیه باید انجام بدهد تشخیص روایات تقیه ای و روایاتی است که در صدد احکام واقعی است و از مخالفان تقیه می کردند. با این که ائمه اربعه فقهی اهل سنت یا مستقیم و یا غیر مستقیم هر چهار نفر شاگرد امام صادق (ع) هستند ولی در عین حال حضرت تقیه می کردند و یک کارهای با عظمتی حضرت انجام دادند. یعنی دستگاه سقیفه و بنی امیه بنایی داشتند برای این که دین را اعم از فقه و کلام و معارفش زیر و رو بکنند و زیر و رو هم می کردند ولی امام صادق (ع) این باب را سد کردند و نگذاشتند از دست برود و الا چیزی از دین باقی نمی ماند که به ما برسد و همه تحریف می شد. یکی از اقدامات مهم امام صادق (ع) که معروف است و بزرگان تحقیق کردند و بحث کردند همین است که حضرت معارف الهی را در عالم منتشر کردند و خط انتقال معارف ایجاد کردند که این دومی بسیار مهم است که چطوری این معارف منتقل بشود و برای نسل های بعدی حفظ بشود و از دست نرود. کتاب هایی را به اصحاب دستور دادند و این معارف را می نوشتند و کتاب ها منتقل می شد. لذا روایات ما بیشتر از طریق کتب منتقل شده و در حافظه ها نبوده و لذا کمتر دست خورده شده است. حضرت یک خط انتقال برای معارف ایجاد کردند تا معارف به دست ما رسیده و البته هر آنچه از معارف تا قبل از دوران ظهور می شود اگر اظهار بشود یک سلسله از معارف است که امکان اظهارش تا قبل از ظهور نیست. چون به طور کلی حقیقت ولایت و لوازم او تا قبل از ظهور در حجاب رفته است. لذا وقتی حضرت تشریف می آورند، در کثیری از روایات گفته شده که یکی از خصوصیات حضرت بسط علم است. این معارفی که از ائمه علیهم السلام منتقل شده گوهرهای بسیار قیمتی است که در قرآن از این معارف به ماء معین تعبیر شده است. آب گوارایی که قلب ما به وسیله او باید سیراب بشود و قلب ما باید از این معارف برخوردار بشود و حیات قلب ما به این معارف است. چون ما صرفا حیات ظاهری نداریم، حیات مراتبی دارد. امام سرچشمه حیات است «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ الْحَیَاة» به هر اندازه که انسان به امام نزدیک می شود و نفس امام به انسان می خورد، انسان زنده می شود. مقربون یک جور هستند و اصحاب المیمنه هم جور دیگری هستند. در بعضی ها پنج روح است و در بعضی ها چهار روح است. اصل کلمه روح هم امام علیه السلام هستند. هر کجا حیاتی است ظهور همین کلمه روح است. به اندازه ای که انسان مقرب می شود به حیات طیبه می رسد و به اندازه ای که وارد وادی ولایت امام می شود وارد دارالحیوان می شود و زنده می شود. خدای متعال همه علوم و معارف و اسرار عالم را در اختیار امام قرار دادند و انسان برای رسیدن به این معارف باید تلاش کند و خودش را تطهیر کند تا این علوم را به اندازه ظرفش به دست بیاورد. از طرفی این را هم باید بداند که تمامی علوم در نزد ائمه است و در هیچ کجای دیگر خبری نیست.