راهنمای سریع و نگاهی بر پلتفرم ویندوز فون مایکروسافت

ویندوز فون در حال برداشتن گام‌های کوچک در برخی بازارها است تا بتواند به آهستگی تسلط مطلق اندروید و iOS را برچیند. اما همچنان راه طولانی در پیش است که این سیستم‌عامل برای رسیدن به تاج و تخت باید آن را طی کند. در ادامه با نگاهی بر این سیستم‌عامل، به ارائه‌ی یک راهنمای سریع برای کاربرانی که تازه قصد وارد شدن به این پلتفرم را دارند خواهیم پرداخت.

به گزارش سافت‌گذر به نقل از زومیت؛ گزارشات اخیر حکایت از سهم 10 درصدی ویندوز فون 7 و 8 از فروش اسمارت‌فون‌های کشور انگلیس دارند و در بازارهای مهم دیگر کشورهای اروپایی نیز از هر 10 اسمارت‌فون فروخته شده حدود یک گوشی مجهز به سیستم‌عامل ویندوز فون 8 است. حتی برخی داده‌ها نشان از این دارد که در فاصله‌ی زمانی بین جولای و سپتامبر گذشته، ویندوز فون در کشور ایتالیا بر سهم iOS غلبه کرده است.

با خروج مرحله به مرحله‌ی بلک‌بری از بازار مصرف، در حال حاضر ویندوز فون تنها مدعی موجود برای اندروید و iOS به حساب می‌آید که البته همچنان سهم این سیستم‌عامل از بازار، در مقابل حکم‌رانان فعلی آن چنان چشمگیر نیست. مسلما ممکن است شما هرگز یکی از این دستگاه‌های ویندوزی را در دست نگیرید چه برسد به آنکه به استفاده از آن بپردازید.  بنابراین برای کسانی که حاضر به شکستن جو موجود بوده و ویندوز فون را انتخاب کرده‌اند، در ادامه نگاهی خواهیم داشت به پلتفرم ویندوز فون و به ارائه‌ی یک راهنمای سریع برای افراد تازه‌کار.

اجازه دهید با یک درس تاریخ کوچک شروع کنیم.

تاریخچه‌ی ویندوز فون بطور خلاصه

هر تاریخچه‌ای در مورد ویندوز فون، باید نگاهی هم به حالت قبلی این سیستم‌عامل یعنی ویندوز موبایل داشته باشد. ویندوز موبایل اولین بار در قالب دستگاه Pocket PC 2000 در آوریل سال 2000 میلادی ارائه شد؛ ولی تا سال 2003 همچنان به آن ویندوز موبایل گفته نمی‌شد. اولین دستگاه‌هایی که به این سیستم‌عامل نوپا مجهز شدند را می‌توان بعنوان جانشین Palm-Size PC مایکروسافت دانست که بر پایه‌ی Windows CE تولید شده بود و در اواسط دهه‌ی نود میلادی به بازار عرضه شد. تمامی این دستگاه‌های اولیه، بیشتر به سمت مصارف تجاری متمایل بودند تا بازار مصرف‌کنندگان عادی. برند Windows Mobile تا سال 2009 یعنی تا نسخه‌ی 6 این سیستم‌عامل باقی ماندکه البته تا سال 2010 با نسخه‌های زیرمجموعه نظیر 6.5.5 نیز همراه بود. این سال، همان سالی بود که iOS و اندروید همچون طوفان شروع به تصاحب بازار مصرف‌کنندگان کردند.

در کنگره‌ی جهانی موبایل فوریه سال 2010، مایکروسافت ویندوز فون 7 را رونمایی کرد که در نوامبر همان سال بصورت عمومی منتشر شد. با وجود اینکه شماره گذاری این سیستم‌عامل از جایی که ویندوز موبایل خاتمه یافته بود آغاز شد، ولی این پلتفرم از تمامی جنبه‌ها و اهداف یک پلتفرم جدید محسوب می‌شد.

چند ماه پیش از معرفی ویندوز فون، مایکروسافت در سال 2009 اقدام به راه‌اندازی کانال اپلیکیشن‌های طرف سوم نمود که Windows Marketplace نام گرفت و محل ارائه اپلیکیشن‌های توسعه‌دهندگان برای این پلتفرم محسوب می‌شود. اما این اپ استور در جولای سال 2011 توسط مایکروسافت منحل شد و جای خود را به Windows Phone Marketplace داد که همزمان با ارائه‌ی ویندوز فون 7 معرفی شد و در آگوست سال 2012 مجددا تغییر نام داد و اکنون با نام Windows Phone Store شناخته می‌شود.

آخرین انشار اصلی ویندوز فون مربوط به اکتبر سال 2012 می‌شود؛ یعنی همان زمانی که از ویندوز فون 8 پرده برداری شد. در این نسخه، معماری و ساختار مبتنی بر Windows CE با کرنل Windows NT یعنی کرنل مشابه نسخه‌ی دسکتاپ ویندوز 8 جایگزین شد. این تغییر، موجب شد که فرآیند پورت کردن برنامه‌ها بین این دو پلتفرم ساده‌سازی شود و پشتیبانی از صفحات نمایش بزرگ‌تر، پردازنده‌های چند هسته‌ای و دیگر موارد نظیر NFC فراهم آید. البته این تغییر یک معنی دیگر هم داشت؛ و آن این بود که کسانی که پول خود را خرج خرید یک دستگاه با ویندوز فون 7 نموده‌اند نخواهند توانست دستگاه خود را به ویندوز 8 بروزرسانی نمایند.

اگرچه ویندوز فون 7 همچنان نمرده است ولی آینده‌ی این پلتفرم تا حد زیادی به نسخه‌ی 8 و بالاتر از آن (که احتمالا در همین سال شاهد ارائه آن خواهیم بود) متکی خواهد بود. اما همانند دیگر سیستم‌عامل‌ها و بطور مشخص‌تر، اندروید، سخت‌افزار نیز به همان میزان و یا شاید حتی بیشتر از نرم‌افزار اهمیت دارد؛ بنابراین جلب توجه برترین تولیدکنندگان در این عرصه حیاتی خواهد بود.

دستگاه‌ها: میدان نبرد

 اینکه بگوییم نوکیا نقش بسیار بزرگ و مهمی در رشد ویندوز فون داشته است باز هم حق مطلب را ادا نمی‌کند. غول موبایل فنلاندی، در اوایل سال 2011 آینده‌ی خود را به این پلتفرم گره زد و در نوامبر 2013 اعلام کرد که بیش از نود درصد بازار ویندوز فون را در اختیار خود دارد. بطور قطع، برند لومیای نوکیا با سیستم‌عامل ویندوز فون عجین و هم‌معنی شده است. در ادامه لیست کلیه دستگاه‌های لومیا را با تاریخ عرضه‌ی آن‌ها مشاهده می‌نمایید.

Nokia Lumia 810 (12/11), Lumia 820 (12/11), Lumia 822 (12/11), Lumia 920 (12/11), Lumia 620 (1/13), Lumia 520/521 (3/13), Lumia 720 (3/13), Lumia 928 (5/13), Lumia 925 (6/13), Lumia 1020 (7/13), Lumia 625 (8/13), Lumia 1520 (11/13) Lumia 525 (12/13), and the Lumia 1320 (12/13).

با وجود اینکه نوکیا حاکم بازار ویندوز فون است ولی دستگاه‌های دیگری نیز از سایر کمپانی‌ها با این پلتفرم عرضه شده است که شامل HTC 8X (11/12) ،HTC 8S (12/12) ،Samsung ATIV S (12/12) ،Huawei Ascend W1 (01/13) ،Samsung ATIV Odyssey (01/13) HTC 8XT (07/13) ،Huawei Ascend W2 (08/13) و (Samsung ATIV S Neo (08/13 می‌شود.

از زمانی که مایکروسافت در سپتامبر گذشته، خبر از تصمیم خود برای تصاحب بخش دستگاه‌ها و خدمات کمپانی نوکیا داد، هیچ دستگاه جدیدی از سوی تولیدکنندگان دیگر ارائه نشده است و همچنان هم روشن نیست که چه زمانی دوباره شاهد ارائه‌ی دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز فون از سوی تولیدکنندگانی غیر از نوکیا خواهیم بود. کم پیش می‌آید که کسی کیفیت محصولات میزبان ویندوز فون 8 را زیر سوال ببرد. سری پرچم‌دار نوکیا یعنی لومیا بسیار مستحکم و زیبا هستند که بدون شک بهترین عملکرد دوربین را در دستگاه‌های موبایل ارائه می‌نمایند. حتی بسیاری، گوشی Lumia 1020 را یک دوربین می‌دانند که تماس هم برقرار می‌کند! با این حال باید این را هم در نظر داشت که به عقیده‌ی بسیاری، سخت‌افزار بدون نرم‌افزارهای بومی نمی‌تواند موفق باشد و این همان حوزه‌ای است که ویندوز فون در جذب و تکمیل آن آهسته عمل نموده است.

اپلیکیشن‌ها: چه چیزی هست و چه چیزی نیست

برخی اعتقاد دارند که مشکل اصلی ویندوز فون کمبود اپلیکیشن نیست؛ بلکه مشکل اصلی از آنجا ناشی می‌شود که صاحب‌نظران و تاثیرگذاران به ایجاد یک افسانه دامن می‌زنند که بر اساس آن، اپلیکیشن‌های بومی، نقش محوری در هر پلتفرم دارند؛ این مساله در مورد اشخاصی که بدنیال خرید یک اسمارت‌فون جدید با کاربردهای بالا هستند صحیح است اما بسیاری از مصرف‌کنندگان در این بازار، تنها با یک مرورگر خوب، فیسبوک، توییتر، اسپاتیفای، اینستاگرام، انگری بردز و احتمالا چند اپلیکیشن ساده‌ی دیگر کاملا راضی خواهند بود. با توجه به این مساله، مایکروسافت در تلاش است تا تمامی نرم‌افزارهای اصلی و مهم را به پلتفرم خود وارد نماید و اخیرا نیز به موفقیت‌هایی در این مورد دست یافته است.

اپلیکیشن‌های مطرحی که در ویندوز فون نیز وجود دارند شامل Angry Birds Go ،Skype ،Twitter ،WhatsApp ،Amazon Mobile ،Path ،Amazon Kindle ،TuneIn Radio ،Shazam ،Spotify ،Netflix ،Evernote ،PayPal ،LinkedIn ،Tumblr ،WordPressFoursquare ،Runtastic ،Endomondo و Google Search می‌شود. البته ارائه‌ی یک برنامه به معنی آپدیت مداوم آن نیست و بسیاری از این برنامه‌ها نیز از نظر سطح ویژگی‌ها پشت سر همتایان iOS و اندرویدی خود قرار می‌گیرند. برخی از آن‌ها نیز صرفا آماده و ارائه شده‌اند برای نمونه برنامه‌های eBay و IMDB برای مدت 18 ماه است که هیچ بروزرسانی دریافت نکرده‌اند.

برنامه‌ی رسمی فیسبوک ویندوز فون در حقیقت توسط خود مایکروسافت توسعه داده شده است چرا که به نظر می‌رسد این شبکه‌ی عظیم اجتماعی، پلتفرم مایکروسافت را با دوام نمی‌داند و ترجیح می‌دهد کاربران از مرورگر خود برای استفاده از آن بهره ببرند. اپلیکیشن یوتوب نیز یکی دیگر از موارد آزاردهنده ویندوز فون است؛ این برنامه هم پس از مدتی طولانی سرانجام بدست خود توسعه‌دهندگان مایکروسافت ساخته و ارائه شد، اما بنا بر یک سری مناقشات میان دو کمپانی، گوگل دسترسی به این برنامه را بخاطر نقض یک سری از شرایط و قوانین خود برای مدتی قطع کرد. هم‌اکنون مایکروسافت این اپلیکیشن را به حالت قبلی خود درآورده و آن را در دسترس قرار داده است، اما این برنامه نیز در حقیقت تنها یک میانبر به رابط تحت وب یوتوب است.

لازم به ذکر است که همچنان مجموعه‌ای از برنامه‌ها در اپ استور ویندوز فون وجود ندارد؛ نظیر گوگل مپ، که البته معادل‌های بومی نظیر Maps و یا Here Maps نوکیا برای آن وجود دارد. همینطور خبری از اپلیکیشن رسمی جیمیل هم نیست که البته جایگزین قابل قبولی برای آن ارائه شده است. علاوه بر این‌ها، در ویندوز فون خبری از ،Dropbox ،SoundCloud ،Yahoo Mail ،Airbnb ،Snapchat ،Uber ،Hailo ،Wikipedia ،Pinterest ،Pocket و Any.do هم نیست. (البته برخی از این نرم افزارها در حال تولید و توسعه هستند و به زودی عرضه خواهند شد.)

رابط کاربری

احتمالا شما نیز به چنین رابط کاربری عادت کردید که در آن برنامه‌ها بصورت آیکن‌های ردیف به ردیف مربعی چند صفحه‌ی پیاپی را به خود اختصاص داده باشند.

در اندروید، هنگامی که به نصب یک اپلیکیشن می‌پردازید، این برنامه به مجموعه ی موجود در دستگاه افزوده شده و یک میانبر نیز از آن بر روی صفحه ی خانگی قرار خواهد گرفت که اگر بطور مکرر از آن برنامه استفاده نکنید می‌توانید میانبر مربوطه را از صفحه‌ی خانگی حذف نمایید ولی برنامه‌ی مورد نظر همچنان در دستگاه شما خواهد بود. هنگامی که یک اپلیکیشن را بر روی iOS نصب می‌نمایید، این برنامه به صفحه خانگی افزوده خواهد شد که البته هیچ منبع دیگری برای ذخیره‌ی نرم‌افزار وجود ندارد. در هر دوی این سیستم‌عامل‌ها، شما قادر خواهید بود که برای برنامه‌هایی که موضوعیت مشابهی دارند، پوشه‌ی اختصاصی بر روی صفحه خانگی ایجاد کنید. رابط کاربری ویندوز فون 8، از این حالت متمایز است و برای مدیریت دستگاه از روش جایگزین جدیدی بهره می‌برد. برای کمک به واضح شدن این مساله، ما در اینجا از یک نوکیا لومیا 925 استفاده می‌کنیم.

این رابط، به چیزی که کاشی‌های زنده خوانده می‌شود تجهیز شده است که در حقیقت میان‌بری به برنامه‌ها، قابلیت‌ها، مخاطبان، وبسایت‌ها و دیگر نمونه‌های محتوا هستند. این کاشی‌ها می‌توانند کشیده شده، بازآرایی شده و یا به کلی حذف شوند. اما آنچه این کاشی‌ها را متمایز می‌کند به لفظ "زنده" باز می‌گردد. این کاشی‌ها حالت پویا داشته و تغییرات اطلاعات و محتوا را بصورت زنده به نمایش می‌گذارند. این شیوه می‌تواند رسیدن یک ایمیل جدید، تغییر در تصاویر، اخبار و هرگونه محتوایی که برنامه‌ها قصد ارائه آن به کاربر را دارند را به نمایش بگذارد.

کشیدن این رابط از سمت راست باعث نمایان شدن مجموعه‌ی اصلی نرم‌افزارها و تنظیمات خواهد شد که با نگاه داشتن انگشت بر روی هر کدام، امکان اضافه کردن (پین کردن) برنامه و تنظیم مورد نظر به صفحه خانگی فراهم خواهد شد. این بخش همچنین همان قسمتی است که تمامی نرم‌افزارها و بازی‌های تازه نصب شده‌ی شما در دسترس خواهند بود. برای حذف یک آیتم از صفحه اصلی، کافی است انگشت خود را بر روی آن نگاه درید تا گزینه‌های مربوط به حذف و یا تغییر سایز آن نمایان شود.

Windows Phone Store از شیوه‌ی آشنای همیشگی برای تعامل با کاربر بهره می‌برد و عملکردی مشابه Google Play و App Store دارد. می‌توان برنامه‌ها را بر اساس دسته‌بندی و یا با کلمات کلیدی مورد جستجو قرار داد که پس از انتخاب، بر روی دستگاه شما دانلود و نصب خواهند شد.

در بحث ناوبری، دستگاه‌های مبتنی بر Windows Phone 8 بیشتر به اندروید شباهت دارند تا iOS؛ در این دستگاه‌ها، شما یک کلید Backکه شما را به صفحه‌ی پیشین هدایت خواهد کرد و نیز یک کلید خانگی که شما را به صفحه خانگی اصلی خواهد برد در اختیار خواهید داشت. علاوه بر این، یک کلید جستجو نیز بر روی دستگاه وجود دارد که شما را مستقیما وارد سرویس جستجوی مایکروسافت، بینگ خواهد کرد.

مواردی که مطرح شد، پایه‌های بسیار ابتدایی شناخت و کار با ویندوز فون 8 بودند. اما اگر مایل به پیشرفت بیشتر در این زمینه هستید لازم است وقت صرف کرده و از طریق جستجو و کاوش در خود پلتفرم و نیز فضای وب به کشف مسائل بیشتر بپردازید.

برای نمونه، با ضربه زدن بر روی کلید جستجو (ذره‌بین) می‌توانید اسکنر (چشم) را اجرا کرده و به بررسی بارکدها، QR Codeها و... بپردازید؛ در کنار این قابلیت، به گونه‌ی جالبی می‌توانید از همین عملکرد به منظور ترجمه متون از طریق دوربین دستگاه بهره ببرید که هم‌اکنون از 39 زبان مختلف پشتیبانی می‌کند. آیکن کوچک موزیک که در کنار چشم قرار دارد نیز، در حقیقت میانبری است به سرویسی که قابلیتی مشابه برنامه Shazam برای شناسایی موسیقی پخش شده در محیط را برای کاربر فراهم خواهد کرد.

هرچه بیشتر از ویندوز فون استفاده نمایید با نکات و قابلیت‌های کوچک بیشتری هم آشنا خواهید شد. برای نمونه یکی دیگر از قابلیت‌های جالب، امکان پاسخ دادن به یک تماس از طریق پیام متنی در وسط زنگ خوردن گوشی است. کافی است برای دستیابی به این مورد، بجای پاسخ دادن به تماس، صفحه را به بالا بکشید و دکمه‌ی text reply را بزنید؛ در این قسمت خواهید توانست از پیام‌های از پیش آماده شده استفاده کرده و یا پیغام خود را ساختاردهی کنید.

عادت کردن به محیط کاربری این سیستم‌عامل مدتی زمان خواهد برد و ممکن است بسیاری هیچ‌گاه رابط کاربری آن را مطابق سلیقه ی خود نیابند، اما پس از مدتی اغلب افراد به خوبی با آن خو می‌گیرند. یکی از کمبودهای اساسی این پلتفرم، عدم یکپارچگی عمیق با سرویس‌های گوگل است که زندگی بسیاری افراد را در سال‌های اخیر به خود وابسته کرده است. HERE Maps اپلیکیشن بسیار خوبی است ولی مسلما در حال حاضر به خوبی گوگل مپ نیست. اپلیکیشن‌های مربوط به جیمیل و یوتوب نیز داستان مشابهی دارند. راه‌های موجود نظیر میانبر به سرویس‌های تحت وب گوگل برای بسیاری راضی کننده است ولی اغلب افراد آن‌ها را بعنوان نقطه ضغف اساسی در مقابل دیگر پلتفرم‌ها خواهند دید.

امیدواریم در این مقاله با ارائه‌ی مسائلی نظیر خاستگاه و تاریخچه‌ی ویندوز فون و نیز وضعیت کنونی ان زمینه‌ی مناسبی از این پلتفرم برای شما ایجاد کرده باشیم. امید می‌رود اتفاقات بسیار بیشتری از سوی مایکروسافت و نوکیا در راه باشد؛ بسیار جالب خواهد بود که ببینیم این پلتفرم با ارائه‌ی نسخه 9 در آینده به کدام سو حرکت خواهد کرد.