اندروید، آی‌او‌اس، ویندوزفون و بلک‌بری تنها
سیستم‌عامل‌های گوشی‌های هوشمند نیستند که شما می‌توانید در جیب خود قرار
دهید. گوشی‌های هوشمندی هستند که پلتفرم آنها دائما در حال توسعه است و
همگی نیز بر پایه سیستم عامل لینوکس شکل گرفته‌اند.
به گزارش سافت گذر به نقل اززومیت؛ سیستم عامل اندروید گوگل نیز بر پایه لینوکس است، اگرچه تفاوت‌های
زیادی با یک توزیع معمولی لینوکس دارد. دیگر پلتفرم‌های گوشی‌های هوشمند که
قصد داریم در این مطلب معرفی کنیم (مخصوصا اوبونتوفون کنونیکال) بسیار
نزدیک به یک توزیع معمولی لینوکس ساخته شده‌اند.
Firefox OS
شرکت موزیلا سیستم عاملی را برای گوشی‌های هوشمند ترتیب داده که نام آن
Firefox OS است. این پلتفرم بر پایه مرورگر فایرفاکس و موتور رندر کننده
Gecko پی ریزی شده و هر اپلیکیشنی که در این سیستم عامل وجود دارد از
تکنولوژی‌های وب شبیه به HTML 5 استفاده کرده است. موزیلا در قدم اول
دستگاه مبتنی بر فایرفاکس او اس را در بازار‌های در حال توسعه عرضه کرده
است. آنها برای تسریع روند توسعه سیستم عامل خود برندان ایچ، مخترع جاوا اسکریپت را به عنوان مدیرعامل بخش Firefox OS انتخاب کرده‌اند.
موزیلا آینده اپلیکیشن‌های پلتفرم خود را برای همه دستگاه‌ها در اینترنت
می‌بیند. بسیاری از کاربران سیستم‌های دسکتاپ از مرورگر‌های وب برای
چیز‌های زیادی استفاده می‌کنند، اما مردم تمایل دارند از اپلیکیشن‌ها بر
روی گوشی هوشمند خود به صورت محلی و جدا از اینترنت بهره ببرند. این
برنامه‌ها در یک سیستم عامل واحد و حتی یک فروشگاه محدود اپلیکیشن باید
عرضه شوند. اما موزیلا عقیده دیگری دارد و می‌خواهد برنامه‌های مبتنی بر وب
را به گوشی های هوشمند بیاورد و اپلیکیشن‌های وب را جایگزین اپلیکیشن‌های
محلی در هر گوشی بکند.
Chrome OS گوگل نیز سیستم عامل بر پایه مرورگر کروم در لپ‌تاپ‌ها است که
از اپلیکیشن‌های وب استفاده می‌کند. فایرفاکس OS را می‌توان شبیه به کروم
OS در گوشی‌های هوشمند دانست.
Ubuntu Phone
اوبونتو می‌خواهد سیستم‌عاملی با رابط کاربری کاملا لمسی برای گوشی‌ها،
تبلت‌ها و تلویزیون‌ها ارائه دهد. هدف شرکت کنونیکال از آوردن اوبونتو به
این دست گجت‌ها، یکپارچگی کامل این سیستم عامل و فراگیر شدن این توزیع
لینوکسی است. زمانی که اوبونتو فون را بر روی گوشی خود نصب می‌کنید، خواهید
دید که با رابط کاربری کاملا ادغام شده با اعمال حرکتی رو به رو هستید و
از تمام صفحه نمایش می‌توانید استفاده لازم را ببرید. زمانی که گوشی را به
سیستم دسکتاپ وصل می‌کنید یا اینکه این توزیع را بر روی کامپیوتر شخصی خود
نصب می‌کنید، محیطی آماده استفاده با کیبورد و موس را شاهد خواهید بود.
برنامه‌های هر دو سیستم عامل یکسان هستند و از همان نرم‌افزاری که
می‌توان در گوشی اوبونتوفون استفاده کرد، در سیستم عامل رومیزی اوبونتو نیز
قابل استفاده است و بالعکس. رابط کاربری این سیستم عامل یونیتی نام دارد
که با اندازه صفحه نمایش هر دستگاه خودش را وفق میدهد.
به این معنی که شما می‌توانید به صورت همزمان از همان سیستم عامل بر روی
گوشی خود بر روی لپ‌تاپ یا پی‌سی نیز استفاده کنید. این مزیت
فوق‌العاده‌ای است که سیستم عامل اوبونتو در اختیار دارد. همین قابلیت خیلی
دیگر از کمپانی‌های بزرگ را وسوسه کرده تا بتوانند این ویژگی را در سیستم
عامل خود پیاده کنند. درست شبیه به تصمیمی که مایکروسافت برای ادغام ویندوز
RT با ویندوزفون گرفته تا این دو سیستم عامل یکی شوند و از برنامه‌های
یکسانی پشتیبانی کنند. مایکروسافت و اپل به این سمت در حال حرکت هستند که
اپلیکیشن‌های سیستم‌عامل‌های دسکتاپ و موبایل خود را با یکدیگر ترکیب کنند و
این برنامه‌ها با رابط کاربری متفاوت وابسته به اندازه صفحه نمایش اجرا
شوند. کنونیکال اعلام کرده که در سال جاری میلادی دو تلفن مبتنی بر این سیستم عامل را معرفی خواهد کرد.
Amazon Fire OS
سیستم عامل Amazon Fire OS برای اولین بار در تبلت‌های کیندل فایر مورد
استفاده قرار گرفت و حالا به گوشی هوشمند فایر فون این شرکت رسیده است. این
سیستم عامل در واقع بر پایه اندروید است. با این حال Fire OS را نمی‌توان
فقط یکی دیگر از نسخه‌‌های پروژه منبع باز اندروید دانست که تنها اسم آن
تغییر کرده است بلکه این پلتفرم می‌تواند قابلیت‌های متفاوتی را در اختیار
کاربر قرار دهد.
Fire OS را باید یک توزیع مشتق شده از اندروید دانست که راه و مسیر مشخص خود را دارد. در حقیقت اگر نگاهی به صفحه مشخصات آمازون بیندازید،
خواهید دید که کیندل فایر قبلی با عنوان «بر پایه اندروید» شناخته شده در
حالی که کیندل فایر جدید با عبارت «سازگار با اندروید» مشخص شده است.
Fire OS شرکت آمازون که از ریشه‌های اندروید جان گرفته، مقدار عظیمی
اپلیکیشن در اختیار دارد که همگی از اندروید پورت شده‌اند و در اپ‌استور
آمازون قرار گرفته‌اند. به این معنی که ابزار‌های اندرویدی می‌توانند از
اپ‌استور آمازون نیز اپلیکیشن دریافت کنند. چون این استور در رقابت با گوگل
پلی قرار دارد و اپلیکیشن‌های اندرویدی را به مشتریان خود می‌فروشد.
از مفاهیم و اهداف این سیستم عامل نیز مشخص است که کیندل فایر و فایر
فون در تلاش برای اجرای سیستم عامل منحصر به فرد خود هستند و قصد دارند از
تبلت و گوشی‌های هوشمند اندرویدی متمایز به نظر برسند. کاربران این سیستم
عامل به سرویس‌های مختلف گوگل و تمام اپلیکیشن‌های موجود در گوگل پلی
دسترسی ندارند اما از ویژگی خاص این سیستم عامل بهره می‌برند. برای مثال
Fire OS برای کاربران خود ویژگی Mayday را پیشنهاد میدهد که با آن می‌توان
گفتگوی تصویری برقرار کرد. جستجوی سریع در آمازون و خرید محصولات مختلف
نیز از دیگر ویژگی‌های این سیستم عامل است.
Samsung Tizen
تایزن یک پلتفرم منبع باز است که به طور کلی توسط سامسونگ ساخته و
پرداخته شده است. سیستم عامل تایزن از بنیاد لینوکس گرفته شده و هر دو
شرکت سامسونگ و اینتل آن را رهبری می‌کنند. شرکت کره‌ای سامسونگ در سری
گوشی‌های "Galaxy" از رابط کاربری مخصوص این شرکت یعنی TouchWiz استفاده
می‌کند، می‌توان ظاهر تایزن را بسیار شبیه به TouchWiz دانست.
مشخصا این سیستم عامل یک نسخه پشتیبان برای شرکت سامسونگ است. اگر آنها
خواستند از اندروید گوگل دست بکشند و مسیر خود را ادامه دهند، می‌توانند
از تایزن در سری بعد گلکسی S کمک بگیرند. یکی دیگر از دلیل‌های اینکار نیز
شباهت ظاهری بسیار تایزن به سری گوشی‌های گلکسی است که سامسونگ این روزها
خیلی سریع تولید می‌کند. سامسونگ برای شناخته شدن این پلتفرم به تازگی آن
را بر روی ساعت‌های هوشمند خود به کار می‌برد، برای مثال ساعت هوشمند گلکسی
گیر 2 سامسونگ تایزن را اجرا می‌کند.
مشکلی ریشه‌ای در این میان وجود دارد که سامسونگ نیز متوجه آن است،
تایزن هیچ اپلیکیشنی ندارد و همچنین با اپلیکیشن‌های اندروید نیز سازگاری
ندارد. سامسونگ اگر قصد داشته باشد به اندروید پشت کند و پلتفرم خود را جای
بیندازد، مجبور است توسعه دهندگان اندروید را متقاعد کند که برای تایزن
اپلیکیشن درست کنند. تا آن‌جایی که می‌دانیم سامسونگ دوست دارد از تایزن به
عنوان یک برگ برنده در مذاکراتش برابر با گوگل استفاده کند.
Jolla Sailfish
نوکیا قبل از اینکه به عنوان یک تولید کننده ویندوزفون شناخته شود، در
حال توسعه سیستم عاملی بر پایه لینوکس بود که در آن زمان با نام Maemo
شناخته میشد. این پروژه در نهایت با پروژه Moblin که اینتل در حال کار بر
روی آن بود ترکیب شد و نام جدید MeeGo را به خود گرفت. نوکیا N9 تنها گوشی
نوکیا است که با این سیستم عامل عرضه شده است و در دست بسیاری از مردم هنوز
این گوشی را می‌بینیم. نوکیا توسعه پروژه MeeGo را پایان داد و تصمیم گرفت
به سمت ویندوزفون مایکروسافت برود.
در جواب این کار نوکیا، بسیاری از اعضای تیم توسعه دهنده MeeGo که نوکیا
به آنها پشت کرده بود، نام این پلتفرم را تغییر دادند و به Jolla تبدیل
کردند. آنها کد‌های منبع باز MeeGo را گرفتند (از جامعه توسعه دهنده پروژه
Mer) و با آن سیستم عامل Sailfish را ساختند.
به شکل فنی نمی‌توان Jolla Sailfish را جانشین MeeGo دانست. نوکیا
هیچگاه مجوز استفاده از نام MeeGo را نگرفت یا مالکیت معنوی بر Jolla نداشت
اما تاکنون صاحب این پروژه محسوب می‌شود. اگر به روح پلتفرم Sailfish
مراجعه کنیم، به شکل پایه‌ای می‌توان آن را ادامه راه MeeGo دانست،
همانطوری که در تلفن نوکیا N9 دیده‌ایم.
Sailfish و MeeGo قبل از این اتفاقات نیز محبوب بوده‌اند چون از بیشتر
استاندارد‌های یک سیستم لینوکسی پیروی می‌کنند. اپلیکیشن‌ها می‌توانند توسط
Qt ساخته شوند و شما می‌توانید ترمینال را باز کنید یا اینکه پکیج‌های
لینوکس را نصب کنید. اکنون Sailfish حتی با اپلیکیشن‌های اندروید نیز
سازگاری کامل دارد.
Open WebOS
Palm WebOS را پیش از این در Palm Pre و Palm Pixi دیده‌ایم که به صورت
مداوم در حال توسعه است. شرکت HP توجه خاصی به Palm و WebOS پیدا کرد و هر
دو را در سال ۲۰۱۰ تصاحب کرد. HP برنامه‌های بزرگی برای WebOS داشت، آنها
می‌خواستند این پلتفرم را در گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و حتی پرینتر‌ها نیز
جای دهند. حتی احتمال اینکه WebOS برای پی‌سی ارائه شود نیز وجود داشت.
مشهورترین دستگاه مبتنی بر WebOS شرکت اچ پی را می‌توان تبلت TochPad
این شرکت دانست. تبلت ۵۰۰ دلاری اچ پی زمانی که نتوانست با خوب‌های بازار
رقابتی را برپا کند، دچار کاهش قیمتی شدید شد و اکنون در حدود ۹۹ دلار به
فروش می‌رسد. اچ پی حتی قصد داشت تولید کنندگان کامپیوتر‌های شخصی را قانع
کند تا به شکل یک گروه وارد بازار تبلت‌ها، پی‌سی و گوشی‌های هوشمند بر
پایه این سیستم عامل شوند. حتی زمانی تصمیم گرفته بود از بازار تولیدات
کامپیوتر‌های شخصی کنار بکشد و تمرکز اصلی خود را برای توسعه این سیستم
عامل بگذارد.
در نهایت اچ پی نظر خود را عوض کرد و تصمیم گرفت به تولید تبلت و
کامپیوتر‌های شخصی ادامه دهد. با این حال شرکت قدیمی اچ پی هنوز دست از سر
WebOS برنداشته و کد‌های آن را در قالب "WebOS Community Edition" برای
افرادی که دوست دارند در روند توسعه ای پلتفرم شرکت کنند آزاد گذاشت تا
بدین شکل این پلتفرم رشد پیدا کند.
در سال ۲۰۱۳ ال‌جی مجوز استفاده از WebOS در تلویزیون‌های هوشمند را
بدست آورد و از آن در تولیدات تلویزیون هوشمند خود استفاده کرد. شرکت
کره‌ای این پلتفرم را توسعه داد تا بالاخره جایگزینی برای رابط کاربری
افتضاحی که پیش از این در تلویزیون‌های هوشمند دیده‌ایم، پدید آید. حالا
ال‌جی اسپانسر پروژه Open WebOS شده، البته آنها نگفته‌اند که از این
سیستم عامل در گوشی‌های هوشمند هم استفاده خواهند کرد یا خیر اما می‌دانیم
که WebOS از ابتدا برای استفاده در گوشی‌های هوشمند به وجود آمده است. ممکن
است روزی این پلتفرم را در گوشی‌های هوشمند تولیدی شرکت ال‌جی ببینیم.
WebOS یک سیستم عامل است که وابستگی عمیقی به اپلیکیشن‌های وب دارد.
بسیاری از ویژگی‌های این پلتفرم خاص است و ویژگی‌های مشابه آن نیز همان
چیز‌هایی است که امروز در سیستم عامل‌های مدرن می‌بینیم. برای مثال رابط
کاربری چند وظیفگی iOS 7 بسیار شبیه به کارت‌های موجود در WebOS شکل داده
شده‌اند که چهار سال پیش طراحی گشته‌اند.
در کنار معرفی این سیستم عامل‌ها، پلتفرم Nokia X نیز لایق ذکری کوتاه
است. این سیستم عامل طراحی شده تا شبیه به ویندوزفون باشد اما ویندوزفون
نیست. این پلتفرم به سادگی از روی پروژه متن باز اندروید (AOSP) ساخته شده،
اما از سرویس‌های گوگل در آن استفاده نشده و به جای آن سرویس‌های خاص
مایکروسافت در آن جای خوش کرده‌اند. این تلفن توسط مایکروسافت ساخته شده تا
اپلیکیشن‌های اندروید را اجرا کند اما اینطور که پیداست دسترسی به گوگل
پلی از طریق این موبایل امکان‌پذیر نیست.
بر خلاف Fire OS شرکت آمازون که از ریشه‌های اندروید متشکل شده،
نمی‌توان آینده روشنی برای پلتفرم نوکیا X متصور بود. مایکروسافت به شکل
واضحی به ویندوزفون تعهد دارد و تولید پلتفرم Nokia X نیز یک راهبرد برای
محبوب کردن ویندوزفون است.