طبق آمارهای ارائه شده در حال حاضر پیامرسانهای داخلی از جمله تلگرام در
کشور بیش از ۲۰ میلیون کاربر دارند حال آنکه بخش قابل توجهی از این افراد
بدون داشتن آگاهی کامل از تخلفات فضای مجازی در این شبکهها فعالند.
به گزارش سافت گذر به نقل ازایسنا، بر اساس آمارهای جهانی در هر ۱۲ ثانیه یک نفر در
جهان قربانی فضای مجازی میشود و همین موضوع ایجاب میکند که افراد پیش از
ورود به این فضا و فعالیت در آن در گام اول اطلاعات کافی را کسب کرده
باشند.
پلیس فتا چندی پیش اینگونه اعلام کرده بود که در طول ۱۷۰۰
روز از تشکیل پلیس فتا، بیش از ۵۰ هزار پرونده در ارتباط با تخلفات فضای
مجازی تشکیل شده و در این پروندهها مجموعا ۲۸ هزار نفر دستگیر شدهاند.
توجه
به این آمارها به خوبی گویای آن است که فعالیت در شبکههای مجازی از جمله
تلگرام میتواند مشکلات و مخاطرات متعددی به دنبال داشته باشد، مخاطراتی که
برای جلوگیری از مواجهه با آنها در گام اول لازم است کاربر اطلاعات کافی
را داشته باشد.
به دلیل اهمیت محتوای منتشرشده در فضای مجازی و
تأثیر بسیار زیاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آنها دراین گزارش به بیان
قوانین مرتبط با مصادیق محتوای مجرمانه پرداخته میشود.
طبق اعلام
مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانهای(ماهر)، باید توجه
شود که برخی از مصادیق مستقیما در قانون جرائم رایانهای نبوده و بهطور
غیرمستقیم از قوانین دیگر مرتبط با محتوای مجرمانه برداشتشده است. آشنایی
کاربران شبکههای اجتماعی با این قوانین باعث شناسایی محتواهای مجرمانه در
شبکههای اجتماعی توسط آنها و جلوگیری از انتشار و بهاشتراکگذاری این
محتواها خواهد شد.
الف) محتوا علیه عفت و اخلاق عمومی
انتشار، توزیع و معامله محتوای مبتذل و مستهجن خلاف عفت عمومی (ماده ۱۴ قانون جرائم رایانهای و بند ۲ ماده ۶ قانون مطبوعات)
تحریک،
تشویق، ترغیب، تهدید یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرائم منافی عفت یا
انحرافات جنسی (بند ب ماده ۱۵ قانون جرائم رایانهای و ماده ۶۳۹ قانون
مجازات اسلامی)
اشاعه فحشاء و منکرات (بند۲ ماده۶ قانون مطبوعات)
تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید یا تطمیع افراد به دستیابی به محتویات مستهجن و مبتذل (ماده ۱۵ قانون جرائم رایانهای)
استفاده
ابزاری از افراد (اعم از زن و مرد) در تصاویر و محتوا، تحقیر و توهین به
جنس زن، تبلیغ تشریفات و تجملات نامشروع و غیرقانونی (بند ۱۰ ماده۶ قانون
مطبوعات)
استفاده ابزاری از افراد (اعم از زن و مرد) در تصاویر و
محتوا، تحقیر و توهین به جنس زن، تبلیغ تشریفات و تجملات نامشروع و
غیرقانونی (بند ۱۰ ماده۶ قانون مطبوعات)
ب) محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی
تشکیل جمعیت، دسته، گروه در فضای مجازی با هدف برهمزدن امنیت کشور (ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی)
هرگونه تهدید به بمبگذاری (ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی)
تحریک یا اغوای مردم به جنگ و کشتار یکدیگر (ماده ۵۱۲ قانون مجازات اسلامی)
تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران (ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی)
تبلیغ به نفع گروهها و سازمانهای مخالف نظام جمهوری اسلامی ایران (ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی)
تحریک
نیروهای رزمنده یا اشخاصی که به نحوی از انحا در خدمت نیروهای مسلح هستند
به عصیان، فرار، تسلیم یا عدم اجرای وظایف نظامی (ماده ۵۰۴ قانون مجازات
اسلامی)
فاش نمودن و انتشار غیرمجاز اسرار نیروهای مسلح (بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
تحریک
و تشویق افراد و گروهها به ارتکاب اعمالی علیه امنیت، حیثیت و منافع
جمهوری اسلامی ایران در داخل یا خارج از کشور (بند ۵ ماده ۶ قانون مطبوعات)
فاشنمودن
و انتشار غیرمجاز اسناد و دستورها و مسائل محرمانه و سری دولتی و عمومی
(بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات و مواد ۲ و ۳ قانون مجازات انتشار و افشای
اسناد محرمانه و سری دولتی و ماده ۳ قانون جرائم رایانهای)
محتوایی که به اساس جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد کند (بند ۱ ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار محتوا علیه اصول قانون اساسی (بند ۱۲ ماده ۶ قانون مطبوعات)
اخلال در وحدت ملی و ایجاد اختلاف مابین اقشار جامعه بهویژه از طریق طرح مسائل نژادی و قومی (بند ۴ ماده ۶ قانون مطبوعات)
فاشنمودن و انتشار غیرمجاز نقشه و استحکامات نظامی (بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار غیرمجاز مذاکرات غیرعلنی مجلس شورای اسلامی (بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار بدون مجوز مذاکرات محاکم غیرعلنی دادگستری و تحقیقات مراجع قضایی (بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار محتوایی که از سوی شورای عالی امنیت ملی منع شده باشد
پ) محتوا علیه مقدسات اسلامی
اهانت
به دین مبین اسلام و مقدسات آن با محتوای الحادی و مخالف موازین اسلامی
(بند ۱ و ۷ ماده ۶ قانون مطبوعات و ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی)
اهانت به هر یک از شخصیتهای مقدس اسلامی و شریعت (ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی)
تبلیغ به نفع حزب، گروه یا فرقه منحرف و مخالف اسلام (بند ۹ ماده ۶ قانون مطبوعات)
نقل
مطالب از نشریات و رسانهها و احزاب و گروههای داخلی و خارجی منحرف و
مخالف اسلام به نحویکه تبلیغ آنها باشد (بند ۹ ماده ۶ قانون مطبوعات)
اهانت به امام خمینی (ره) و تحریف آثار ایشان (ماده ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی)
ت) محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی
اهانت به مقام معظم رهبری و سایر مراجع مسلم تقلید (بند ۷ ماده ۶ قانون مطبوعات)
نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی علیه مقامات، نهادها و سازمانهای حکومتی (بند ۱۱ ماده۶ قانون مطبوعات و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی)
اهانت
و هجو نسبت به مقامات، نهادها و سازمانهای حکومتی و عمومی (بند ۸ ماده ۶
قانون مطبوعات و مواد ۶۰۹ و ۷۰۰ قانون مجازات اسلامی)
افترا به مقامات، نهادها و سازمانهای حکومتی و عمومی (بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات و ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی)
جعل پایگاههای اینترنتی بانکها، سازمانها و نهادهای دولتی و عمومی (مواد ۶ و ۷ قانون جرائم رایانهای مصوب سال ۱۳۸۸)
ث) محتوای مرتبط با جرائم رایانهای
آموزش و تسهیل جرائم رایانهای (ماده ۲۱ قانون جرائم رایانهای)
فروش،
انتشار یا در دسترس قرار دادن غیرمجاز گذرواژهها و دادههایی که امکان
دسترسی غیرمجاز به دادهها یا سامانههای رایانهای یا مخابراتی دولتی یا
عمومی را فراهم میکند (ماده ۲۵ قانون جرائم رایانهای)
انتشار یا
در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی
رایانهای، تحریف و اخلال در دادهها یا سامانههای رایانهای و مخابراتی
(ماده ۲۵ قانون جرائم رایانهای)
انتشار فیلترشکنها و آموزش روشهای عبور از سامانههای فیلترینگ (بند ج ماده ۲۵ قانون جرائم رایانهای)
انتشار
یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله دادهها یا نرمافزارهایی که
صرفاً برای ارتکاب جرائم رایانهای به کار میرود (ماده ۲۵ قانون جرائم
رایانهای)
ایجاد مراکز قمار در فضای مجازی (مواد ۷۰۵، ۷۰۸ و ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی)
انجام
هرگونه فعالیت تجاری و اقتصادی رایانهای مجرمانه مانند شرکتهای هرمی،
فعالیتهای غیرمجاز مرتبط با بازار اوراق بهادار (قانون اخلال در نظام
اقتصادی کشور و بند الف ماده ۴۹ قانون بازار و اوراق بهادار و سایر قوانین
مرتبط)
ج) محتوای تحریککننده، ترغیبکننده و یا دعوتکننده به اقدامات مجرمانه
تشویق
تحریک و تسهیل ارتکاب جرائمی که دارای جنبه عمومی هستند از قبیل اخلال در
نظم، تخریب اموال عمومی، ارتشا، اختلاس، کلاهبرداری، قاچاق مواد مخدر،
قاچاق مشروبات الکلی و غیره (ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی)
انتشار محتوای حاوی تحریک، ترغیب، یا دعوت به اعمال خشونتآمیز و خودکشی (ماده ۱۵ قانون جرائم رایانهای)
تبلیغ و ترویج مصرف مواد مخدر، مواد روانگردان و سیگار (ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات ۱۳۸۵)
تبلیغ و ترویج اسراف و تبذیر (بند ۳ ماده ۶ قانون مطبوعات)
فروش،
تبلیغ، توزیع و آموزش استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره (ماده ۱ قانون
ممنوعیت بهکارگیری تجهیزات دریافت ماهواره مصوب ۲۵/۱۱/۱۳۷۳)
چ) محتوا مجرمانه مربوط به امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی
معرفی آثار سمعی و بصری غیرمجاز بهجای آثار مجاز (ماده ۱ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز دارند)
تشویق
و ترغیب به نقض حقوق مالکیت معنوی (ماده ۱ قانون حمایت از حقوق
پدیدآورندگان نرمافزارهای رایانهای و ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیکی)
انتشار
و سرویسدهی بازیهای رایانهای دارای محتوای مجرمانه یا فاقد مجوز از
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (بنیاد ملی بازیهای رایانهای) (مواد مختلف
قانون مجازات اسلامی و قانون جرائم رایانهای)
عرضه تجاری آثار سمعی
و بصری بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (ماده ۲ قانون نحوه مجازات
اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز دارند)
ح) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری
انتشار
هجو یا هجویه و یا هرگونه محتوای توهینآمیز در فضای مجازی علیه انتخابات
(ماده ۷۰۰ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای
اسلامی)
درج محتوای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی خارج از مدتزمان
مقررشده برای فعالیت انتخاباتی (ماده ۵۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و
ماده ۴۵ آییننامه اجرایی آن، مواد ۶۶ و ۶۷ قانون انتخابات ریاست جمهوری)
انتشار
هرگونه محتوا در جهت تحریک، ترغیب، تطمیع و یا تهدید افراد به خریدوفروش
آراء، رأیدادن با شناسنامه جعلی و شناسنامه دیگری، جعل اوراق تعرفه،
رأیدادن بیش از یکبار و سایر روشهای تقلب در رأیگیری و شمارش آراء
(ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، ماده ۳۳ قانون انتخابات ریاست
جمهوری و ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی)
انتشار هرگونه محتوا جهت
ایجاد رعب و وحشت برای رأیدهندگان یا اعضاء شعب (بند ۱۶ ماده ۶۶ قانون
انتخابات مجلس شورای اسلامی، بند ۱۶ ماده ۳۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری)
استفاده
ابزاری از تصاویر زنان برای تبلیغات انتخاباتی و یا عدم رعایت شئون اسلامی
در انتشار تصاویر مربوط به زنانی که نامزد انتخاباتی میباشند (بند ۱۰
ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار هرگونه محتوا به جهت توهین، افترا و
نشر اکاذیب با هدف تخریب نظام، قوای سهگانه، سازمانهای حکومتی و نهادهای
اجرایی و نظارتی انتخابات بهمنظور بهرهبرداری انتخاباتی (مواد ۵۰۰، ۶۹۸،
۶۰۹ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات و ماده ۱۸ قانون
جرائم رایانهای)
انتشار هرگونه محتوا و مکاتبات دارای طبقهبندی
(محرمانه و سری) مرتبط با انتخابات (ماده ۳ قانون مجازات انتشار و افشای
اسناد محرمانه و سری دولتی، تبصره ۴ ماده ۸۰ قانون انتخابات ریاست جمهوری و
ماده ۳ قانون جرائم رایانهای و بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
انتشار
اخبار کذب از نتایج بررسی صلاحیتها، شمارش آراء، ادعاهای بیاساس پیرامون
تقلب در انتخابات یا مخدوشبودن انتخابات بدون دلیل و مدرک (مواد ۶۹۷ و
۶۹۸ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای
اسلامی)
انتشار هرگونه محتوا به منظور ترغیب و تشویق مردم به تحریم و
یا کاهش مشارکت در انتخابات، تجمع اعتراضآمیز بدون مجوز، اعتصاب، تحصن،
ادعای غیرواقع مبنی بر توقف انتخابات و یا هر اقدامی که به نحوی موجب اخلال
در امر انتخابات گردد (بند ۷ ماده ۳۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری و بند۵
ماده ۶ و ۲۵ قانون مطبوعات)
تشویش اذهان عمومی، سیاهنمایی و بیان
مطالب خلاف واقع علیه کشور، ایجاد اختلافات مابین اقشار جامعه بهویژه از
طریق طرح مسائل قومی و نژادی، انتشار هرگونه نتایج نظرسازی و نظرسنجی کاذب
در خصوص انتخابات و نامزدهای انتخاباتی (بند۷ ماده ۳۳ قانون انتخابات ریاست
جمهوری– مواد ۵۰۰ و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی – بند ۴ ماده ۶ قانون
مطبوعات- مصوبه شورای عالی امنیت ملی و ماده ۶۴ قانون انتخابات مجلس شورای
اسلامی)
استفاده غیرمجاز از سایتها و وبلاگهای متعلق به
دستگاههای دولتی و مؤسسات و نهادهایی که تمام یا بخشی از دارایی و بودجه
آنها از اموال عمومی است، بهمنظور تبلیغ له یا علیه نامزدهای انتخابات
(مواد۶۲، ۶۸ و ۸۸ قانون انتخابات ریاست جمهوری، ماده ۵۹ قانون انتخابات
مجلس شورای اسلامی)
انتشار محتوا با هدف دخالت در امر انتخابات با
سمت یا سند مجعول یا به هر نحو غیرقانونی در فضای مجازی (بند ۱۵ و ۱۷ ماده
۳۳ و ۸۵ قانون انتخابات ریاست جمهوری)
انتشار و توزیع هرگونه محتوای
تبلیغاتی از سوی کارکنان ادارات، سازمانها، ارگانهای دولتی و نهادها با
ذکر سمت خود، له یا علیه هر یک از نامزدهای انتخابات در فضای مجازی (مواد
۶۸ و ۸۸ قانون انتخابات ریاست جمهوری)