هنوز زمان زیادی از ارائه اینترنت نسل چهارم توسط اپراتور های همراه نگذشته است که نام فناوری دیگری به گوش می‌رسد: TD-LTE. چرا TD-LTE برای اینترنت خانگی مناسب‌تر است؟
با توسعه شبکه‌های مخابراتی در کشور و ورود اپراتورهای موبایل به حوزه داده، ارائه اینترنت روی سیم کارت‌ها هم به کارکردی متداول تبدیل شده است. تا مدتی خرید بسته‌های اینترنتی متنوع و فعال کردن آن‌ها روی سیم کارت‌های موبایل، اینترنت را به‌صورت شخصی در اختیار کاربران قرار می‌داد تا اینکه مودم‌های رومیزی 3G و 4G راه خود را به خانه‌ها و دفاتر کاربران باز کردند. در نتیجه، بازار اینترنت خانگی به‌غیر از شرکت‌های ارائه‌دهنده ADSL و اپراتورهای بی‌سیم ثابت، شاهد حضور اپراتورهای موبایل هم با تکیه بر مودم‌های داخلی شده است. اما آیا گسترش بازیگران اینترنت ثابت می‌تواند توسعه کیفی خدمات اینترنتی را نیز ایجاد کند؟ آیا اپراتورهای موبایل زیرساخت‌های لازم برای ایجاد یک پوشش خانگی باکیفیت را دارند و آیا اینترنت موبایلی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای فزاینده کاربران داده باشد؟ پرسش‌هایی از این دست ورود اپراتورهای موبایل به بازار اینترنت ثابت را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند. چالش‌هایی که مقاله حاضر درصدد پاسخ‌گویی به آن‌ها است.
تا پیش از این بازار اینترنت ثابت خانگی و اداری غالباً در اختیار دو فناوری ارائه اینترنت بوده است. از یک طرف شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت خانگی روی خطوط تلفن (ADSL) و از طرف دیگر اپراتورهای ارائه‌دهنده اینترنت روی فرکانس‌های رادیویی (بی‌سیم وایمکس) با افزایش نیازهای کاربران هر دو فناوری ارائه‌دهنده اینترنت سعی در افزایش پهنای باند دریافتی، توسعه شبکه انتقال خود و در نتیجه افزایش سرعت کاربران نهایی کردند. حتی در این میان اپراتورهای دارای فناوری وایمکس برای ارائه سرعت بالاتر به کاربران و تأخیر پایین‌تر، فناوری مورد استفاده شبکه خود را از وایمکس به TD-LTE ارتقا دادند.
در همین زمان اپراتورهای موبایل هم با از بین رفتن دوره حفاظت اپراتور سوم توانستند پروانه خدمات خود را به نسل‌های بالاتر ارتقا دهند و با گذار سریع از 3G با تهدید ورود نرم‌افزارهای تماس صوتی و تصویری (از قبیل وایبر، لاین، تلگرام و...) مقابله کنند و در زمینه ارائه اینترنت روی سیم کارت نیز به سرعت‌های بالاتر دست یابند. دسترسی به سرعت‌های بالاتر از یک سو و بازار جذاب مصرف اینترنت روی سیم کارت، اپراتورهای موبایل را ترغیب کرد تا اینترنت را در کنار گوشی‌های موبایل روی مودم‌های جیبی، USB و اخیراً رومیزی هم ارائه کنند. این در حالی است که اینترنت موبایلی روی مودم جیبی و تا حدی USB از نظر ماهیت فناوری (قابلیت جابه‌جایی) درون شبکه توجیه منطقی دارد، ولی مودم رومیزی (خانگی، Indoor و...) به‌طور مشخص بازار اینترنت ثابت را با استفاده از فناوری اینترنت موبایلی هدف قرار داده است.
به نظر می‌رسد توسعه سهم از بازار، ایجاد یک شبکه سراسری نسل 4 و 4.5، مصرف فزاینده کاربران در بخش خانگی و... دلایل گرایش اپراتورهای موبایل به این بازار بوده است، اما نکته اساسی اینجا است که ماهیت بخش خانگی به‌شکلی است که خود فناوری متناسب با نیازش را تأمین می‌کند و به فناوری ارائه‌دهنده اینترنت کاری ندارد. کاربر خانگی امروز ویژگی‌هایی دارد که بیشترین هم‌خوانی را با فناوری اینترنت پرسرعت بی‌سیم ثابت دارد. امروزه کاربران اینترنت را سریع و آسان می‌خواهند؛ بنابراین، نمی‌‌توانند منتظر خالی شدن پورت، ایجاد فیبر نوری و... باشند. از طرف دیگر شبکه 4G موبایل (FD-LTE) پهنای باند محدودتری را با توجه به منابع فرکانسی کمتر برای اتصال هم‌زمان کاربران پرمصرف دارد. این در حالی است که توسعه بسترهای ارائه‌دهنده ویدئو، بازیهای آنلاین، مکالمات تصویری و... متوسط حجم مصرف کاربران را افزایش داده است، ولی اینترنت بر بستر سیم کارت‌های موبایلی برای مصارف بالا طراحی نشده است. ضمن آنکه قابلیت جابه‌جایی درون نقاط تحت پوشش باعث می‌شود اپراتور نتواند تخمین دقیقی از میزان اتصال کاربران به یک سایت رادیویی به دست آورد و ازدحام مشترکان در یک سایت باعث افت کیفیت تجربه کاربری شود.
چالش‌هایی از این دست باعث می‌شود ورود اپراتورهای موبایل به بازار اینترنت ثابت خانگی در آینده با مخاطرات زیادی روبه‌رو باشد و این در حالی است که به نظر می‌رسد مناسب‌ترین فناوری اتصال به اینترنت در این بخش TD-LTE باشد. این فناوری بی‌سیم ثابت ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند بهترین تجربه کاربری را برای مصرف‌کنندگان اینترنت ایجاد کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
• امکان اختصاص پهنای باند به لینک دانلود و آپلود به‌صورت کنترل شده:
در فرکانس‌های رادیویی TD-LTE امکان تغییر در پهنای باند اختصاص داده شده به آپلود و دانلود وجود دارد. با این کار در زمان‌های مشخصی که میزان دانلود یا آپلود از یک سایت رادیویی بالا می‌رود، با اختصاص پهنای باند بیشتر به آن می‌توان از افت سرعت و کیفیت کاربران جلوگیری کرد، در حالی که در اینترنت موبایلی (3G و 4G ) چنین امکانی وجود ندارد و اگر پهنای باند آپلود خالی هم بماند نمی‌توان از ظرفیت آن برای دانلود استفاده کرد. این ویژگی TD-LTE باعث می‌شود کاربران در منزل هنگام افزایش میزان مصرف، کندی سرعت و یا افت کیفیت را کمتر احساس کنند.
• پایداری شبکه:
به میزانی که قطعی و وصلی کمتر و اصطلاحاً سرویس مشترک برقرار باشد و بتوان حداقل سرعت را همیشه تضمین کرد، پایداری سرویس هم بالاتر خواهد بود. ماهیت شبکه TD-LTE ایجاد ارتباط بی‌سیم ثابت است، بدین معنا که با توجه به ثابت بودن مشترک می‌توان منابع کافی را برای تضمین سرعت و تأخیر پایین در اختیار مشتری قرار داد. همچنین، میزان شیرینگ (به اشتراک گذاشتن پهنای باند در بین چند مشترک) در آن بسیار پایین در نظر گرفته می‌شود تا بتوان جدا از حداکثر سرعت، در فناوری TD-LTE حداقل آن را هم تضمین کرد. نقطه قوت شبکه TD-LTE این است که تأخیر در آن با توجه به کنترل منابع اختصاص داده شده از یک حد مشخص بالاتر نمی‌رود.
• امکان افزایش تعداد حامل‌ها:
یکی از مزایای شبکه TD-LTE این است که می‌تواند چند حامل را به‌طور هم‌زمان در یک سلول استفاده کند.
این راهکار برای جلوگیری از افت کیفیت در زمان شلوغی سایت‌ها استفاده می‌شود و طریقه به‌کارگیری آن این است که با مشغول شدن 70 درصد منابع موجود در هر سلول Carrier دوم، سوم یا چهارم فعال خواهد شد تا توازن بار شبکه حفظ شود.
• امکان تجمیع حامل‌ها:
تجمیع حامل‌ها یکی از مشخصه‌های بارز فناوری نسل 4.5 است. بدین معنا که کانال‌های فرکانسی مختلف را با هم جمع می‌کند و پهنای باند فرکانسی بالاتر می‌رود و به‌طبع سرعت دانلود می‌تواند چند برابر شود. یکی از محدودیت‌های استفاده از این فناوری کمبود منابع فرکانسی است. با توجه به اینکه در فرکانس‌های کاری مربوط به فناوری TD-LTE به‌خصوص باند 3.5GHz منابع کافی موجود است؛ بنابراین، به‌راحتی می‌توان با تجمیع 2، 3 یا حتی 4 کریر سرعت‌های بسیار بالاتری را به مشتری ارائه کرد.
با توجه به محدودیت منابع فرکانسی سازندگان تجهیزات درصدد هستند تا با استفاده از فناوری‌های جدید سرعت بالاتری را با فرکانس موجود ارائه دهند. یکی از این فناوری‌های پیشرو استفاده از آنتن‌های هوشمند است که به علت ثابت بودن مشتریان و امکان استفاده از مودم‌هایی با ابعاد بزرگ‌تر و سازگار با این فناوری، در شبکه TD-LTE به‌سرعت تجاری شده است. آنتن‌هایی با تعداد 8 array و بالاتر که قابلیت ارائه فناوری‌های بیم فرمینگ و MIMO را برای افزایش پوشش و سرعت مشتری با توان ثابت و منابع فرکانسی یکسان فراهم می‌سازد. با استفاده از قابلیت MIMO و مودم‌های سازگار می‌توان سرعت دانلود را با استفاده از منابع فرکانسی ثابت 2، 3 و حتی 4 برابر بالاتر برد. فناوری بیم فرمینگ در آنتن‌های هوشمند این امکان را فراهم می‌سازد تا با تنظیم بیم تابشی آنتن بتوان کیفیت بالاتری را به مشترکان در یک محدوده جغرافیایی خاص ارائه داد که همین مورد باعث بالا رفتن کیفیت سیگنال دریافتی و به‌طبع آن سرعت و کیفیت سرویس است. در سال آینده فناوری Masive MIMO که نسخه پایلوت آن هم‌اکنون زیر آزمایش است، قابلیت ارائه سرویس با سرعت بالاتر به تعداد مشتریان زیاد در یک محدوده کوچک جغرافیایی را می‌دهد. لازم به ذکر است یکی از فیچرهای مهم نسل بعدی 5G استفاده از این فناوری است که نسخه اولیه آن یعنی MIMO 64*64 در سال آینده تجاری خواهد شد.
برخلاف اینترنت‌های سیمی (ADSL، فیبر نوری و...) فناوری TD-LTE، وابستگی به فیبر، مرکز مخابراتی و پورت خالی نداشته و در مدت زمان کوتاهی قابلیت ارائه دارد. اینترنت بر بستر TD-LTE محدودیت‌های اینترنت سیمی درخصوص ارائه پهنای باند‌های بالا را نیز ندارد و می‌تواند با استفاده از فناوری‌های مذکور، سرعت کاربران را تا 80 مگابیت بر ثانیه و بیشتر ارتقا دهد.
کوتاه سخن آنکه تغییرات الگوی مصرف کاربران با توجه به تولید محتواهای باکیفیت و حجیم، بازیهای آنلاین، مکالمات تصویری آنلاین و... تغییراتی را در بازار اینترنت خانگی ایجاد کرده است که با ماهیت فناوری‌های اینترنت موبایلی (FD-LTE) و اینترنت بر بستر سیم (ADSL و...) هم‌خوانی ندارد. در این موقعیت به نظر می‌رسد TD-LTE به‌صرفه‌ترین فناوری دسترسی به اینترنت ثابت است که می‌تواند سرعتی بالاتر از سیم، پایداری بالاتر از موبایل و سهولت در نصب را برای کاربران خانگی و اداری فراهم کند.