احتمالا اولین واکنشی که به سوال تیتر نشان می‌دهید این است: هیچوقت نمی‌توانند جایگزین باشند. منطقی هم است. موبایل گیمینگ هر چند از لحاظ درآمد پرچمدار صنعت گیم به حساب می‌آید ولی اگر بزرگی ابعاد بازی‌ها را در نظر بگیریم حداقل در دوره کنونی و تا زمانی که وارد عرصه استریم بازی‌ها نشویم، جایگزینی کنسول با گوشی گیمینگ صرفا آرزویی است که هر چند سال یک بار تکرار می‌شود.
با این حال در طول این سال‌ها که گوشی گیمینگ رنگ و روی جدی‌تری به خودش گرفته، حالا نه فقط کژوال گیمرها بلکه بازیکن‌هایی که حرفه‌ای تر بازیهای ویدیویی را دنبال می‌کنند نیز میتوانند با این دیوایس‌های دستی کوچک سرگرم شوند. آن هم به یک دلیل: پورت‌های کنسولی که راه‌شان را اسمارت‌فون‌ها پیدا کرده‌اند.
البته این اولین بار نیست که شاهد حضور بازیهای کامپیوتری روی موبایل هستیم. بین عناوین پرهزینه مکس پین و جی‌تی‌ای‌ها را داشتیم که به تلفن‌های هوشمند آمدند و از میان ساخته‌های مستقل هم لیمبو و ماشیناریوم (Machinarium) از جمله بازی‌هایی به شمار می‌روند که سال‌ها از انتشارشان برای گوشی گذشته است.
با این وجود در یک سال قبل، پورت‌های کنسولی به خاطر موفقیت‌های فراتر از انتظارشان بحث حضور عناوین معروف پلتفرم‌های خانگی روی تلفن‌های هوشمند را داغ‌تر کرده‌اند. این مسیر با پابجی موبایل آغاز شد، به کمک فورتنایت و ARK Survival Evolved ادامه یافت و با وجود تایید پورت‌های بیشتری مثل Project Cars Go هم به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها شاهد پایان آن باشیم.
علاوه بر این گزارشاتی به دست رسیده که نشان می‌دهد یوبیسافت در همکاری با تنسنت، ناشر پابجی موبایل، برنامه دارد تا نسخه گوشی رینبو سیکس را بسازد. از طرفی چون عناوین آنلاین و پرطرفدار کامپیوتری یکی یکی به تلفن‌های هوشمند می‌آیند، بعید نیست در آینده‌ای نزدیک بازی‌هایی همانند راکت لیگ که کلون‌هایشان روی موبایل هم کم نیستند نیز به صف پورت‌های کنسولی گوشی بپیوندند.
تمام این مسائل به همراه افزایش تعداد موبایل‌های مخصوص گیمینگ از جدیت بازار بازیهای گوشی خبر می‌دهند. پارسال کمپانی معروف «ریزر» (Razor) با رونمایی از گوشی گیمینگ خود وارد رقابت با غول‌های دنیای تکنولوژی شد و با وجود اینکه به‌خاطر ذات بازیهای گوشی، خیلی‌ها سیاست جدید ریزر را اشتباه توصیف کردند ولی طولی نکشید که بقیه شرکت‌ها نیز به آن‌ها پیوستند.
ریزر یک موج جدید به راه انداخت و کمپانی‌ها هم تا دیدند تنور داغ است، نخواستند از قافله عقب بمانند؛ ابتدا شیائومی در همکاری با بلک شارک از گوشی گیمینگ قدرتمند خود پرده برداشت، بعدها هواوی با آنر پلی نشان داد که موبایل‌های گیمینگ میتوانند در کنار داشتن قدرت زیاد ارزان باشند و در نهایت هم گل سرسبد تمام آن‌ها ROG Phone که به آن لقب نینتندو سوییچ اندروید را داده‌اند.
البته دو مسئله وجود دارد. گوشی گیمینگ هر چند قوی است ولی در زمینه بازیهای ویدیویی، پلتفرم‌ها بیش از آنکه قوی باشند باید بازی داشته باشند. روزانه صدها بازی برای گوشی می‌آید ولی بیاید خودمان را فریب ندهیم، چندتا از آن‌ها ارزش تجربه کردن را دارند؟ بازی‌ها هم به اندازه گذشته سخت‌افزارهای موبایل را به چالش نمی‌کشند و کمتر از گذشته عناوین شبیه بازیهای کنسول‌ها می‌بینیم.
با این وجود پورت‌ها به کمک بقیه بازیهای تلفن‌های هوشمند آمده‌اند تا این خلاء را پر کرده و موبایل را به پلتفرمی حرفه‌ای‌تر تبدیل کنند. جدا از اینکه نباید از عناوین انحصاری گوشی نیز فاکتور بگیریم. بنابراین اگر روند انتشار پورت‌های محبوب ادامه یابد، کمبود عناوین حرفه‌ای‌تر هم جبران خواهد شد. اما مسئله دوم به کنترل بازی‌ها روی گوشی باز می‌گردد.
در خلال معرفی موبایل‌های گیمینگ بعضی سازنده‌ها از وسیله‌های جانبی پرده برداشتند که بازی با تلفن‌های هوشمند را ساده‌تر می‌کرد، کنترلرهای فیزیکی یا تجهیزات جانبی همانند نینتندو سوییچ که به گوشی وصل می‌شوند. ولی حتی اگر به این وسیله‌های اضافه هم علاقه نداشته باشید، باز می‌توانید یک تجربه سرگرم‌کننده با بازیهای این دیوایس‌های داشته باشید.
کافیست Guns of Boom را روی گوشی تجربه کنید تا ببینید حتی سبک‌هایی مثل شوتر نیز دیگر همانند گذشته نیستند و حتی روی موبایل هم میتوانند لذت بخش باشند. نه اینکه محدودیت‌های صفحات لمسی کاملا برداشته شده ولی با وجود قابلیت شخصی‌سازی کنترل بازی‌ها و ساده‌سازی‌های بیشتر این مشکل کمتر به چشم می‌آید.
پایگاه داده‌ای SuperData در گزارش چند ماه پیش خود، درآمد صنعت بازیهای ویدیویی در سال 2017 را 108.4 میلیارد دلار تخمین زد که در این بین موبایل با 59.2 میلیارد دلار بیشترین سهم را بین پلتفرم‌ها دارد. رقمی که نسبت به سال 2016 با رشد 35 درصدی مواجه شده است و تحلیل‌گران پیشبینی می‌کنند در آینده نیز با افزایش روبه‌رو می‌شود.
تا چند سال پیش موبایل گیمینگ بیشتر درآمد خود را مدیون عناوینی همانند کلش رویال یا کلش آو کلنز بود. با این حال موفقیت‌های زیاد فورتنایت، پابجی و Arena of Valor نشان داده که پورت‌های روی گوشی نیز میتوانند فروش زیادی داشته باشند. همین فروش بالا هم می‌تواند به سیل حضور بازیهای آنلاین و بزرگ بیشتر در موبایل ختم شود.
این قضیه که تلفن‌های هوشمند میتوانند به کنسول‌ها برسند را شاید بهتر است که فراموش کنیم. اگر هم قرار باشد بین دیوایس‌های دستی جایگزینی وجود داشته باشد، باز پلتفرم‌های هیبریدی گزینه‌های بهتری هستند. حتی استفاده از واژه جایگزین هم برای رقابت بین کنسول‌ها و وبایل فعلا اشتباه به نظر می‌رسد.
در واقع گوشی گیمینگ در مسیری قدم گذاشته که می‌خواهد دوشادوش بقیه کنسول‌های خانگی، به یک پلتفرم مناسب‌تر برای عناوین محبوب تبدیل شود و سازندگان با پورت بازی‌هایشان روی آن‌ها به سودآوری بیشتری برسند. بازیهای آنلاین نیز در این مسیر بهترین گزینه به شمار می‌روند.
بنابراین برای کسانی که به دنبال تجربه‌های آنلاین هستند، تلفن‌های هوشمند میتوانند تا حدی انتظارات را برآورده کنند. موبایل‌ها همیشه به تعداد خیلی زیاد بازی‌هایشان معروف بوده‌اند و در زمینه عناوین آنلاین نیز حالا این پلتفرم به مرحله‌ای رسیده که برای هر سبک اثری سرگرم‌کننده بتوانید پیدا کنید. اما آیا بازیهای آفلاین موبایل هم به این درجه می‌رسند؟
همین الان نیز بعضی از بازیهای مستقل روی گوشی عرضه می‌شوند ولی برای عناوین بزرگ‌تر بهتر است دل‌مان را خوش نکنیم. حتی اگر از تفاوت قدرت بین کنسول‌ها و گوشی صرف نظر کنیم، در حال حاضر بازیهای رایگان روی بورس هستند. تجربه ثابت کرده گیمرهای موبایل ترجیح می‌دهند 99 دلار برای خرید آیتم‌ها خرج کنند تا اینکه با هزینه‌ای خیلی کمتر عنوانی بدون پرداخت درون برنامه‌ای را بخرند.