جنگ قدرت در دنیا حالا دیگر تنها به سیاست، اقتصاد و صنعت محدود نیست. این روزها گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی، نیاز به اینترنت را در زمینه‌های مختلف بیشتر و بیشتر می‌کند. با این اوصاف است که انتظار می‌رود اینترنت عرصه بعدی زورآزمایی رقابتی کشورهای مهم جهان با یکدیگر باشد. «اریک اشمیت» مدیرعامل سابق شرکت گوگل و یکی از تاثیرگذارترین افراد در دنیای تکنولوژی، به تازگی در یک رویداد خصوصی به این موضوع اشاره کرده است. او انتظار دارد تا یک دهه آینده اینترنت به دو شاخه چینی و آمریکایی تقسیم شود. اشمیت در رویدادی خصوصی که توسط شرکت سرمایه‌گذاری(Village Global VC) در نیویورک برگزار شد، درباره این پیش‌بینی‌ها صحبت کرد. این شرکت بعضی از قدرتمندترین افراد حوزه تکنولوژی مانند اریک اشمیت، جف بزوس، بیل گیتس و دیان گرین را به‌عنوان شرکای محدود در اختیار دارد تا به کمک آنها در مراحل اولیه سرمایه‌گذاری‌های حوزه تکنولوژی شرکت کند.
در این رویداد «تیلر کوون» اقتصاددان آمریکایی درباره احتمال چند تکه شدن اینترنت به زیرمجموعه‌هایی با قوانین و محدودیت‌های دسترسی متفاوت در سال‌های آینده سوال کرد و گفت: «چقدر احتمال دارد که بین ۱۰ تا ۱۵ سال آینده ما سه یا چهار اینترنت مجزا داشته باشیم؟» اشمیت در پاسخ گفت: «فکر می‌کنم محتمل‌ترین سناریویی که الان داریم، تجزیه اینترنت نیست، در عوض پیش‌بینی می‌کنم که اینترنت به دو قسمت اینترنت چینی و غیرچینی که توسط آمریکا اداره می‌شود، تقسیم شود. اگر چین را ببینیم و مقیاس شرکت‌هایی که در آن راه‌اندازی می‌شوند، خدماتی که آنجا ارائه می‌شود و سرمایه‌ای که آنجا وجود دارد را با دقت بررسی کنیم، خواهیم دید که مختصات لازم برای ایجاد یک پدیده را دارد. اینترنت چینی از تولید ناخالص داخلی آن - که خود رقم بزرگی است- و همچنین تولید ناخالص داخلی آمریکا هم بزرگ‌تر است».
اشمیت معتقد است که جهانی‌سازی به معنای این است که آنها هم در این روند نقش دارند و می‌گوید: «با این روند در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد رهبری عجیب و باورنکردنی چین در زمینه محصولات و خدمات خواهیم بود. همزمان اما نگرانی و دغدغه‌های جدی درباره ورود محصولات و ارائه خدمات توسط دولتی با الزامات خاص خودش برای کنترل و سانسور، وجود دارد. نگاهی به استراتژی حمل‌ونقل BRI آنها که همان جاده ابریشم قرن بیست‌ویکم است و ۶۰ کشور را در برمی‌گیرد، نشان می‌دهد که این کشورها به احتمال زیاد با چین برای اقدامات لازم زیرساختی و اقتصادی در این زمینه همکاری می‌کنند». استراتژی BRI مجموعه اقدامات گسترده‌ای است که دولت چین برای گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی خودش با مرتبط و تجهیز کردن همه ابزارهای تجاری شامل تجارت دیجیتالی، بین چین و دیگر کشورهای اروپایی، آفریقا، خاورمیانه و آسیا انجام می‌دهد.
اریک اشمیت در نوامبر سال گذشته میلادی پیش‌بینی کرد که چین تا سال ۲۰۳۰ حاکمیت جهان در صنعت هوش‌مصنوعی را در اختیار خواهد گرفت و به دولت ایالات‌متحده‌آمریکا هشدار داد که اگر نمی‌خواهد این رقابت را به چین ببازد، باید فعالیت‌هایش را در این زمینه توسعه داده و بیشتر پیشرفت کند. چین در ماه جولای سال میلادی گذشته استراتژی جدیدش برای توسعه هدفمند و تبدیل شدن به رهبر صنعت هوش‌مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ را ارائه کرد. اشمیت در تایید این موضوع به دولت آمریکا برای جلوگیری از مغلوب شدن در این زمینه هشدار داد و در نهایت گفت: «به من اعتماد کنید، این مردم چینی خوب هستند. آنها می‌خواهند با وجود سختی‌ها و مشکلات مختلف، از تکنولوژی‌های جدید برای هر دو اهداف تجاری و نظامی خودشان بهره بگیرند. این روند کاملا ساده است. آنها تا سال ۲۰۲۰ بر آمریکا غلبه خواهند کرد و تا سال ۲۰۲۵ آن را پشت‌سر می‌گذارند و بالاخره تا سال ۲۰۳۰ حاکمیت صنعت هوش‌مصنوعی را در اختیار خودشان خواهند گرفت. این همان برنامه‌ای است که دولت چین ارائه داده است».
به هر حال اگر آمریکا غول‌هایی مانند گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت، آی‌بی‌ام و اوپن ای‌آی (OpenAI) را دارد، چین هم غول‌های تکنولوژی مطرحی مانند علی‌بابا، بایدو و تنسنت را در اختیار دارد که اگرچه در مقابل شرکت‌های تکنولوژی بزرگ آمریکایی کم‌تعداد هستند، اما پر کار و با‌انگیزه هستند و به همین دلیل احتمال موفقیت‌شان در آینده‌ای نه‌چندان دور بالاست.
جنجال‌های سنجاقکی
پیش‌بینی‌های اریک اشمیت حالا درست مطرح شده است که جانشینش در گوگل یعنی ساندار پیچای بحث‌هایی را درباره استراتژی این شرکت در چین، به جریان انداخته است. اخیرا خبرهایی منتشر شده است که نشان می‌دهد گوگل در حال توسعه پروژه سنجاقک است که در واقع نسخه سانسورشده‌ای از موتور جست‌وجویش است تا بتواند با آن مقامات چینی را راضی کند. این پروژه ظاهرا شامل ابزاری برای سانسور نتایج جست‌وجو است تا آنها را از صفحه اول حذف کند و ابزاری برای مسدود کردن تمام نتایج برای پرسش‌های حساس؛ برای مثال درباره تظاهرات مسالمت‌آمیز. در هفته‌های اخیر صدها کارمند گوگل تلاش‌های زیادی برای متقاعد کردن ساندار پیچای برای ایجاد شفافیت بیشتر و امضای نامه‌ای کرده‌اند که نشان دهد این برنامه‌های مطرح شده اخیر مسائل اخلاقی را زیر پا نمی‌گذارد.
این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند اقدام گوگل برای عرضه نسخه سانسور شده موتور جست‌وجویش در چین - حتی اگر موفقیت‌آمیز هم باشد- بسیار دیر و ناچیز است و سود احتمالی آن اصلا به هزینه‌هایی که تحمیل می‌کند، نمی‌ارزد. پیچای اما گفته است که گوگل درباره هدفش برای توسعه فعالیت‌هایش در چین، بسیار شفاف است و تیمش فعلا در مرحله تحقیقات و بررسی گزینه‌های بیشتر برای اجرای این طرح هستند. در این رویداد که با حضور اشمیت و موسسان استارت‌آپ‌های مهم برگزار شده بود، او محصولات و خدمات تکنولوژی چین و سرعت نفوذ آنها در میان مردم این کشور به‌خصوص در بحث پرداخت‌های موبایلی را تحسین کرد. کافی‌شاپ‌های استارباکس در چین نمونه خوبی در این مورد هستند. مشتریان قبل از آنکه به کافه بروند و قهوه‌هایشان را بگیرند، آن را به‌صورت آنلاین سفارش داده و با موبایل‌هایشان پرداخت می‌کنند.