مایکروسافت در حال توسعه‌ی سیستم‌عاملی موسوم به «ویندوز لایت» است که رقیبی برای Chrome OS و iOS خواهد بود.
مایکروسافت در حال کار روی نسخه‌ی ساده‌تری از ویندوز است که در حال حاضر از آن با نام «Windows Lite» یاد میشود. حال باید دید که اهالی ردموند با این نسخه از ویندوز کدام دسته از کاربران را هدف قرار داده‌اند؟
صحبت در رابطه با نسخه‌ی ساده‌تر و سبک‌تر ویندوز از سال گذشته و زمانی شروع شد که در یکی از نسخه‌های پیش‌نمایش ویندوز به کلمه‌ی «ویندوز لایت» اشاره شده بود. مدت کوتاهی بعد، نخستین جزییات در رابطه با این نسخه از سیستم‌عامل پرآوازه‌ی مایکروسافت منتشر شدند. به‌نظر می‌رسد ویندوز لایت سلاح جدید ردموندی‌ها برای مقابله با Chrome OS است. هرچند این مسئله احتمالا شما را به یاد ویندو ۱۰ اس بیندازد؛ اما ظاهرا مایکروسافت این‌بار واقعا سودای رقابت با گوگل و کروم اواس را در سر دارد.
آیا ویندوز لایت برای شما مناسب خواهد بود؟
یکی از سوالاتی که در ابتدا با آن روبه‌رو می‌شویم این است: ویندوز لایت برای چه کسانی خواهد بود؟ تلاش‌های پیشین مایکروسافت در زمینه‌ی ارائه‌ی سیستم‌عاملی برای رقابت با کروم اواس موفقیت‌آمیز نبوده‌اند؛ اما این‌بار اهالی ردموند راهبرد متفاوتی در پیش گرفته‌اند؛ تنها وجه مشترک میان ویندوز لایت و دیگر نسخه‌های ویندوز، استفاده از نام «ویندوز» است و در باقی موارد این دو سیستم‌عامل از یکدیگر مجزا هستند. حتی برخی شایعات به این مسئله اشاره می‌کنند که احتمالا در زمان عرضه‌ی رسمی سیستم‌عامل جدید، احتمالا از نام دیگری به‌جای «ویندوز» استفاده شود.
یکی از مشکلات اصلی مایکروسافت این است که وقتی نام «ویندوز» به میان می‌آید، با انتظارات و پیش‌فرض‌های فراوانی از سوی کاربران روبه‌رو میشود. وقتی کاربر دستگاهی با سیستم‌عامل ویندوز خریداری میکند، انتظار دارد که دستگاه وی بتواند مرورگر کروم و دیگر اپلیکیشن‌های سنتی دسکتاپ را اجرا کند. اگر ردموندی‌ها می‌خواهند سیستم‌عامل محدودتری مانند کروم اواس یا iOS توسعه دهند، قطع ارتباط میان سیستم‌عامل جدید و نام «ویندوز» امری ضروری خواهد بود.
راهبرد تفکیک ویندوز و سیستم‌عامل لایت، نه‌تنها به ساکنان ردموند اجازه میدهد تا با پیش‌فرض‌های کاربران در رابطه با دسترسی به اپلیکیشن‌های مختلف مواجه نشوند؛ بلکه درها را برای آزمودن امکانات و تجربه‌های کاربری جدیدتر هم فراهم میکند. کاربران ویندوز همیشه منتظر هستند تا «ویندوز» ویژگی‌های آشنایی مانند نوار وظیفه (Taskbar) و کلید استارت را در اختیار آن‌ها قرار دهد؛ دور شدن از چنین انتظاراتی می‌تواند نتایج منفی به‌همراه داشته باشد، کافی است تجربه‌ی شکست ویندوز ۸ با منوی استارت بازطراحی‌شده را به خاطر آوریم. انتخاب نامی به‌جز «ویندوز» به مایکروسافت اجازه میدهد تا از این پیش‌فرض‌ها دور شود. برای مثال، عجیب نخواهد بود اگر ببینیم مایکروسافت ویژگی‌های نوینی نظیر Windows Sets (اجرای دسته‌جمعی چندین برنامه در یک پنجره) را ابتدا در ویندوز لایت ارائه دهد.
مایکروسافت با ویندوز لایت کروم‌بوک و آیپد را هدف گرفته است
اجازه دهید به سؤال اولیه‌مان بازگردیم، مایکروسافت با ویندوز لایت کدام گروه از کاربران را هدف قرار میدهد؟ به‌طور کوتاه باید گفت که دستگاهی مبتنی بر سیستم‌عامل جدید برای کسانی است که به نسخه‌ی کامل ویندوز نیازی ندارند. این سیستم‌عامل برای افرادی مناسب خواهد بود که نگاهی به آیپدهای اپل می‌اندازند و با خود می‌گویند «می‌توانم هر کاری را که در نظر دارم با همین دستگاه انجام دهم»؛ البته این مسئله در مورد کاربران دستگاههای مجهز به کروم اواس هم صدق میکند. ساتیا نادلا و همکارانش به‌طور مستقیم چنین بازاری را هدف قرار داده‌اند، بازاری که از آن با عنوان بازار «پردازش‌های سبک» یاد میشود. ابزارها و سیستم‌‌های عامل عرضه‌شده در این بازار برای برآورده‌سازی اولیه‌ترین نیازهای کاربرانِ لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها ایجاد شده‌اند.
حقیقت این است که تمام کاربران به پلتفرم‌های باسابقه‌ای همچون ویندوز، با پیشینه‌ی چند دهه حضور در بازار رایانه‌های شخصی نیاز ندارند. نیاز بسیاری از کاربران به تایپ کردن، گوش دادن به آهنگ‌ها ازطریق سرویس‌های استریم موسیقی و گفت‌وگو با دوستان ازطریق شبکه‌های اجتماعی محدود میشود. بخش بزرگی از کاربران رایانه‌های شخصی امروزی هم تنها برای چنین مواردی از رایانه‌های خود استفاده می‌کنند و امکانات ویندوز ۱۰ بسیار بیشتر از نیازهای آن‌ها است. در چنین بازاری، کروم اواس به‌‌تدریج کاربران را جذب میکند و مردم نیز در حال رسیدن به چنین باوری هستند که یک پلتفرم ساده و سبک برای آن‌ها کفایت خواهد کرد. آیپدهای اپل هم از ابتدا چنین مسیری را پیش گرفته‌اند.
چه انتظارات دیگری از ویندوز لایت داریم؟
شکی نیست که ویندوز لایت در راهبرد مایکروسافت برای نفوذ به حوزه‌ی آموزش نقش مهمی بازی خواهد کرد؛ گویی ردموندی‌ها قصد یورش به آشیانه‌ی کروم اواس را دارند. شرکت تحت مدیریت نادلا نمی‌خواهد نبرد در حوزه‌ی آموزش را به اپل و گوگل واگذار کند؛ اما ویندوز ۱۰ برگ برنده‌ی مایکروسافت در این کارزار نیست. بسیاری از مدارس خواستار پلتفرمی محدودشده هستند که استفاده و نگهداری از آن ساده باشد. هرچند امکان محدودسازی ویندوز ۱۰ وجود دارد؛ اما نمی‌توان در توصیف آن از صفت «ساده» استفاده کرد.
«وب» هم عنصری کلیدی در رابطه با ویندوز لایت است. گفته میشود در سیستم‌عامل جدید مایکروسافت، وب از اولویت بالایی برخوردار خواهد بود و ارتباط تنگاتنگی با این سیستم‌عامل خواهد داشت. تعجبی نخواهد داشت اگر ببینیم که مایکروسافت دستگاههای مجهز به ویندوز لایت را با دسترسی مجانی به نسخه‌های مبتنی بر وب مجموعه‌ی آفیس عرضه کند. در حال حاضر هم مایکروسافت نسخه‌های مبتنی بر وب اپلیکیشن‌های آفیس را در جدیدترین نسخه‌های ویندوز ۱۰ به منوی استارت متصل (Pin) میکند و احتمالا تمام تلاش خود را به‌کار می‌بندد تا در ویندوز لایت بیشتر و بیشتر کاربران را به‌سوی استفاده از اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب سوق دهد.
مایکروسافت با ترکیب ویندوز لایت و آفیس آنلاین با کروم او اس و Google Docs رقابت میکند
بدین ترتیب، ویندوز لایت تنها ابزاری برای رقابت با کروم اواس نخواهد بود؛ بلکه ردموندی‌ها با سیستم‌عامل جدید خود رقابت با مجموعه‌ی Google Docs را هم به سطح جدی‌تری خواهند کشاند. در حال حاضر، گوگل کروم اواس را به‌خوبی به Google Docs پیوند زده است و احتمالا مایکروسافت هم در زمینه‌ی پیوند ویندوز لایت و نسخه‌ی آنلاین آفیس چنین راهبردی اتخاذ خواهد کرد. ردموندی‌ها نمی‌خواهند در رقابت میان آفیس آنلاین و گوگل داکس، بازی را به ساکنان مانتن‌ویو واگذار کنند؛ اما درحالی‌که مدارس و کسب‌وکارها عاشق سادگی Google Docs هستند، آفیس آنلاین مایکروسافت به‌همان اندازه شناخته‌شده نیست.
ویندوز لایت برای کاربران عادی، حوزه‌ی آموزش و افرادی که انتظار زیادی از رایانه‌ی خود ندارند مناسب است. اگر کارهای روزمره‌ی شما بیشتر به چک کردن ایمیل، نوشتن مقالات، تهیه‌ی اسلاید، گوشی دادن به موسیقی، تماشای نتفلیکس و گشت‌وگذار در وبسایت‌هایی همچون Reddit محدود میشود؛ ویندوز لایت گزینه‌ی مناسبی برای شما خواهد بود؛ همان‌گونه که دستگاههای مبتنی بر کروم اواس و آیپد هم می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای شما باشند. ویندوز لایت همان نسخه‌ای از ویندوز خواهد بود که تلاش میکند ویندوز نباشد. باید منتظر باشیم و ببینیم مایکروسافت این ایده را چگونه عملی خواهد کرد.
اکنون که جوانان و نوجوانان بیشتر با آیپد و رایانه‌های مجهز به کروم اواس آشنا هستند، برای مایکروسافت اهمیت بسیاری دارد که در این زمینه جایگاه مناسبی برای خود به دست آورد. حقیقت این است که بازاری خاص برای دستگاههای ساده‌تر وجود دارد و کروم اواس و آیپد هم به‌خوبی جایگاه خود را در این بازار پیدا کرده‌اند. مایکروسافت هم نیاز دارد تا به جایگاهی در این بازار دست پیدا کند؛ نقش ویندوز لایت هم این خواهد بود که نیاز ردموندی‌ها را برآورده کند.