سالن بزرگ اکسل در غرب لندن اواخر هفته گذشته
میزبان چهارهزار نفر از برنامه نویسان، مدیران اپراتورها، نمایندگان
رسانه‌ها، فعالان صنعت موبایل و… بود. جایی که همه منتظر نخستین نتایج عملی
تغییرات استراتژی شرکت نوکیا در بازار بودند.
این تغییرات پس از آن رخ داد که رفتارهای تجاری برخی فعالان صنعت موبایل
عملا معادلات در این عرصه را به هم ریخت. برخی شرکت‌های موفق گذشته به
بازندگانی بزرگ تبدیل شدند و کنار رفتند و دیگرانی که کسی برای آنها
موفقیتی متصور نبود به مرزهای موفقیت نزدیک شدند. نوکیا اما به عنوان
بزرگ‌ترین تولید کننده موبایل در جهان که تا اواسط دهه اول دو هزار میلادی
به جایگاهی دست‌نیافتنی رسیده بود، وضعیتی میانه یافت. به‌رغم آنکه این
شرکت فروش بالای خود را در جهان حفظ کرد؛ اما به لحاظ رقابت در عرصه
موبایل‌های هوشمند به مشکل برخورد جایی که دیگر فقط سخت‌افزار یا نرم‌افزار
و فیچرها و امکانات یک موضوع کلیدی به شمار نمی‌آمدند، بلکه شاخص‌های
دیگری ملاک برتری شده بودند که ایجاد اکوسیستم یا فضای محصولی یکی از آنها
بود.کاهش ۳۹ درصدی فروش گوشی‌های هوشمند این شرکت در سه ماهه سوم امسال نیز
نمایانگر مشکلاتی است که این شرکت در قانع کردن مشتریان این دسته از
محصولات دارد.
نتایج الوپ و تغییرات دیگر
استفان الوپ، مدیرعامل نوکیا که خود یکی از تغییرات اخیر این شرکت در
راستای استراتژی جدید به شمار می‌رود، مرد اول این کنفرانس بود، جایی که در
سخنرانی خود نیز به یکی از دامنه‌های تغییرات یعنی شیفت به سمت ویندوز فون
(سیستم‌عامل مایکروسافت برای گوشی‌های موبایل ) اشاره کرد. او که خود
سابقه فعالیت در بخش نرم‌افزار مایکروسافت را نیز دارد تلاش کرده تا با
استفاده از توان نوکیا در ساخت گوشی و توان مایکروسافت در تولید نرم‌افزار
به محصولی برسد که بتواند با بهترین‌های فعلی بازار رقابت کند. لومیا ۸۰۰ و
لومیا ۷۱۰ دو پاسخ بزرگ استفان الوپ برای بازار فعلی بودند. دو گوشی
هوشمندی که با هیجان زیاد به همه افراد حاضر در مجموعه اکسل معرفی شدند.
آنچه گوشی‌های جدید نوکیا را از مدل‌های قبلی مجزا می‌کرد تلاش برای بهبود
عملکرد رابط‌های گرافیکی و مفهوم استفاده از نرم‌افزار بود. استفاده از
تایل (شکل‌های کاشی گونه) به جای App چیزی بود که به عنوان یک نوآوری مورد
اشاره قرار گرفت. کیوین شیلدز نایب رییس کل مدیریت و محصولات هوشمند نوکیا
وقتی با تمام قدرت روی سن فریاد کشید که این گوشی ( لومیا) عالی است و
بسیاری را از روی صندلی‌هایشان تکان داد در جریان سخنرانی خود کنایه‌های
زیادی به نوع نگاه رقبا به این موضوع انداخت. او گفت که در لومیا نیازی به
آن همه نرم‌افزار به درد نخور و بلا استفاده روی موبایل نیست، بلکه هر چیزی
که مورد نیاز است در مربع‌های متعدد و کاشی گونه در اختیار کاربر قرار
می‌گیرد.
تغییر نگرشی که کیوین شیلدز از آن سخن می‌گفت به سورپرایز کردن جهان موبایل
منجر می‌شود و باز به گفته او این زیبای وحشی مرزهای جدیدی را بازار
موبایل تعیین می‌کند. همین موضوع نشان می‌داد چرا مدیران نوکیا عمدتا (شاید
مشابه سال‌های قبل) روی امکانات گوشی و حواشی آن صحبت کردند و کمتر به
سراغ لایه‌های دیگر اکوسیستم از جمله نرم‌افزار و فروشگاه‌های مربوط به آن
رفتند؛ جایی که به طور مشترک با مایکروسافت باید برنامه‌ریزی کنند. نوکیا
در عین حال با چالش پیچیدگی سیستم‌عامل‌های متعدد و تغییرات مختلف نیز
روبه‌رو است.
در عین حال که ویندوز فون جدید را برای محصولات آینده هوشمندش در نظر گرفته
همچنان با سیستم عامل میگو که با همکاری اینتل روی گوشی چون N9 راه‌اندازی
کرده، ادامه خواهد داد.
مرد اول آمریکایی نوکیا که یکسالی است جایگزین اولی پکای فنلاندی شده، اما
در حالی این کنفرانس را به پایان رساند که شنیده می‌شود حداقل در داخل
فنلاند نگاه جهانشمول و تغییرات رادیکالش چندان به مذاق همه خوش نیامده
است. حالا چه از بیرون و چه از درون همه منتظرند ببینند الوپ که گفته
می‌شود از پنج صبح کار روزانه‌اش را آغاز می‌کند و مهارت زیادی در ایجاد
هیجان و سخنرانی‌های پر شور دارد، واقعا دوباره آفتاب را به آسمان نوکیا
باز‌می‌گرداند یا نه.
نوکیا ورد ۲۰۱۱
نوکیا ورد امسال به چند گروه جدید در چند گروه مختلف بها داده بود و تمرکز
ویژه‌ای روی آنها گذاشته بود. مهم‌ترین آنها شاید برنامه‌نویسان بودند که
مشخص شد نوکیا تلاش دارد تا در اکوسیستم خود جایگاه مناسبی را برای آنها در
نظر بگیرد. گروه دیگر در مقابل کاربران جوان با محدوده سنی ۲۵ سال هستند
جایی که نوکیا معتقد است آنها امید اصلی صنعت موبایل هستند و باید تمرکز
ویژه‌ای روی این گروه داشت. نوکیا از طرف دیگر به جز رسانه‌های رسمی تمرکز
خاصی نیز روی بلاگرها و به خصوص ویدئو بلاگرها گذاشته بود به طوری که
بسیاری از آنها به طور مستقیم صدها ساعت فیلم و عکس از دو روز سخنرانی و
نمایشگاه روی رسانه‌های خود قرار دادند.
نوکیا همچنین نشان داد که توجه ویژه‌ای روی نقشه و به خصوص نقشه‌های سه
بعدی راهیاب و ترافیکی قرار داده است. امسال مدلی از ماشین عکسبرداری جدیدی
در این کنفرانس در معرض نمایش گذاشته شد که به جز امکان عکسبرداری
پانوراما ۳۶۰ (چیزی که برای محصولاتی چون دید خیابانی گوگل به کار می‌آید)
امکان کشیدن مدل سه‌بعدی مکان‌ها و ساختمان‌ها و دریافت ریز اطلاعات
مکان‌های موجود در خیابان (مثل بانک‌ها، مکان‌های عمومی، سینماها و…) را
نیز داشت.
RICHARD QUEST مجری معروف سی‌ان‌ان هم یکی از شاخص‌های کنفرانس امسال بود
او که به نقش موبایل در تحولات رسانه‌ای اشاره داشت سخنرانی خود را با
توئیت‌های خیالی مسافران تایتانیک آغاز کرد و به تصویرهای خونین قذافی که
با موبایل گرفته شده بودند رسید. او معتقد بود که شهروندان با موبایل خود
به یک رسانه تبدیل شده‌اند و از این جهت هم رقیب و هم تامین‌کننده محتوا
برای رسانه‌های رسمی به شمار می‌روند.
لومیا و امید‌های جدید
بسیاری معتقدند که نوکیا گوشی‌های با کیفیتی تولید می‌کند، اما مشکل از
نرم‌افزار است. هر چند تاکنون این شرکت همچنان بازارهای اصلی و گوشی‌های
ارزان‌تر را در اختیار دارد، اما گرایش مردم به سمت گوشی‌های هوشمند نشان
دهنده وضعیتی است که سازندگان گوشی چون نوکیا با آن رو به رو هستند. این
شرکت‌ها برای باقی ماندن در وضعیت مطلوب نیاز به موفقیت در عرصه جنگ
گوشی‌های هوشمند هستند. لومیا ۸۰۰ و لومیا ۷۱۰ دو پاسخ نوکیا برای عرض
اندام جدید در بازار تلفن‌های هوشمند هستند. لومیا طراحی بسیار ساده‌ای
دارد و با یک پردازنده 4/1 گیگاهرتزی یکی از سریع‌ترین گوشی‌های هوشمند
فعلی به شمار می‌آید. بهبود قابلیت رابط گرافیکی در لمس و ورق زدن صفحات
تجربه دلچسبی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و خصوصا از این نظر که شباهتی
به تلفن‌های لمسی فعلی و حتي جدیدترین گوشی خود نوکیا یعنی N9 ندارد.
نوکیا گفته است به رغم اینکه لومیا را با همکاری ویندوز به بازار عرضه
می‌کند، اما همچنان سبد محصولات سیمبین خود را نیز حفظ خواهد کرد. حتی از
جنبه حیثیتی نیز وادار کردن نوکیا به پذیرش سیستم عامل دیگری به جز سیمبین
کار ساده‌ای نبوده، اما این شرکت فنلاندی حاضر نیست به راحتی سیستم‌عاملی
که سال‌ها با موفقیت گوشی‌هایش را با آن عرضه کرده و فروش خوبی هم داشته را
کنار بگذارد.لومیا ۸۰۰ و ۷۱۰ هر دو از یکی دو روز دیگر در شش کشور آلمان،
انگلیس، فرانسه، اسپانیا، هلند و ایتالیا عرضه خواهند شد و قیمت لومیا
۸۰۰ در حدود ۴۲۰ یورو و لومیا ۷۱۰ در حدود ۲۷۰ یورو خواهد بود که در مقایسه
با همتایان هوشمند خود در بازار قیمت مناسبی دارند. استفان الوپ گفته است
که این گوشی از طریق ۳۱ اپراتور در شش کشور عرضه می‌شود و در تاریخ نوکیا
چنین سرمایه‌گذاری برای تامین نیازهای بازار بی‌سابقه است.
به هر حال به نظر می‌رسد که نوکیا بسیار روی موفقیت لومیا حساب باز کرده هر
چند در همین کنفرانس این شرکت چهار گوشی تحت عنوان آشا ۳۰۰، آشا ۳۰۳، آشا
۲۰۰ و آشا ۲۰۱ را در رنج قیمتی بین ۶۰ تا ۱۱۵ یورو عرضه کرد که البته برای
بازار گوشی‌های ارزان‌تر در نظر گرفته شده‌اند. نوکیا به غیر از این لومیا
را با شعار AMAZING EVERYDAY (هر روز عالی است ) عرضه کرده است هر چند به
گفته بلانکا جوتی معاون بخش موبایل نوکیا امروز در بخشی از کشورها مثل هند
به‌رغم فقر بیش از ۸۰۰ میلیون گوشی هست و این نشان می‌دهد مردم از هر طبقه
اجتماعی از این دستگاه ارتباطی استفاده می‌کنند.(برای آشنایی بیشتر با
گوشی‌های جدید نوکیا که در کنفرانس جهانی این شرکت معرفی شده است می‌توانید
صفحه 27 امروز را بخوانید).
***
تحولات بازار موبایل برای بسیاری از جمله برای فعالان عرصه موبایل ناشناخته
و در عین حال سریع است. نوکیا شاید اگر توان تحلیل تحولات امروز جهان
موبایل را داشت دامنه تغییراتش را زودتر و سریع‌تر شروع می‌کرد و به امروز
می‌رسید. با این حال حداقل این شرکت فنلاندی نشان داده که مسیر موفقیت را
از طریق دنبال کردن برندهای دیگر یا کپی کردن مسیرهای آنان نمی‌جوید. او در
این بازار روش‌های رقابتی متعلق به خود را دنبال می‌کند.
برای نوکیایی که گفته شده بیش از یک میلیارد گوشی به مردم این کره خاکی فروخته حالا دستیابی به یک میلیارد بعدی دغدغه است.