این نوشتار با هدف طرح و بررسی یکی از مشکلات ساختاری دولت قاجار و عوامل موثر در پیدایش و تداوم و منطق حاکم بر آن و تحلیل تبعات و نتایج آن با تکیه بر منابع درجه اول، اصیل و گزارش‌ها و اسناد و نامه‌های سیاسی موثق با نقد پاره‌ای از نوشته‌ها به رشته تحریر کشیده شده است. یکی از نخستین مشکلات و دشواری‌هایی که دولت قاجار از همان آغاز با آن مواجه شد و به نوعی به ساختار سیاسی دولت قاجار برمی‌گشت، مساله ولیعهدی و جانشینی شاه بود و این مساله دست‌کم تا پایان دوره ناصری، یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های دولت قاجار به شمار می‌رفت. مساله اساسی که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد، کیفیت امر ولیعهدی و جانشینی شاهان قاجار و به‌ویژه فتحعلی‌شاه قاجار است.
