بلوتوث پروتكل استانداردي است كه ارتباطات بيسيم ميان دو دستگاه اعم از رايانه، تلفن همراه و دستگاههاي ديگر را در برد كوتاه امكانپذير ميكند كه در ابتدا در هدستهاي بيسيم براي صحبت با تلفن همراه به مصرفكنندگان عرضه شد.
بلوتوث امروزه در لپتاپها، رايانههاي جيبي، دوربينها، چاپگرها، تلفنهاي همراه، موس و كيبورد، دستگاههاي پخش موسيقي ديجيتالي، اسپيكرها، خودروها و حتي دستگاههاي پزشكي مانند دستگاه مونيتور قلب مشاهده ميشود.
*تاريخچه
نام اين فنآوري از هرالد بلوتوث، پادشاه قرن دهم دانمارك گرفته شده كه موفق شد اين كشور و بخشي از نروژ را يكي كند؛ بلوتوث نيز همين كار را با پروتكلهاي ارتباطي يكسان انجام داده و آنها را در يك استاندارد جهاني يكي ميكند. طراحان اين فنآوري براي نخستين بار از بلوتوث به عنوان نام كد استفاده كردند اما با گذشت زمان اين نام باقي ماند.
انتخاب اين نام براي اين فنآوري نشان ميدهد شركتهاي اين منطقه تا چه اندازه در صنعت مخابرات تاثيرگذار و مهم بودهاند؛ لوگوي بلوتوث نيز همانند نام آن منشاء يكساني داشته و تركيبي است از حرف لاتين اچ كه به شكل ستاره است و حرف بي كه ابتداي نام شاه دانمارك است.
*حاميان
نام و لوگوي بلوتوث علامت تجاري متعلق به گروه تجاري خصوصي Bluetooth SIG است كه در ماه سپتامبر 1998 تاسيس شده و متشكل از شركتهاي بزرگ از صنايع مخابرات، رايانش، اتوماسيون صنعتي و خودرو مانند مايكروسافت، اريكسون، IBM، اينتل، موتورولا، نوكيا و توشيبا است.
*ويژگيها
بلوتوث فنآوري شبكه است كه با ميزان مصرف نيروي فوقالعاده كم (يك ميلي وات) براي دستگاههايي كه با باتري موبايل كار ميكنند ايده آل است. بهعلاوه بلوتوث به دليل اين كه ميتواند به طور خودكار دستگاههاي بلوتوث ديگر را شناسايي و بدون دخالت كاربر با آنها ارتباط برقرار كند، به كاربر متكي نيست.
اين سيستم به فنآوري امواج راديويي و پروتكل نرمافزاري كه انتقال داده به دستگاههاي ديگر را امكانپذير ميكند، متكي است. اين فنآوري دستگاههاي مختلف را قادر ميسازد با استفاده از قوانين خاصي مانند ميزان اطلاعاتي كه ارسال خواهند شد، نوع ارتباط ميان دو دستگاه و فركانس راديويي يا فركانسهايي كه اين ارتباط برروي آنها به وقوع خواهد پيوست، با يكديگر ارتباط برقرار كنند.
*فركانس خاص
امواج راديويي كم انرژي سيستم انتقال اصلي در شبكه بلوتوث هستند. فركانس دستگاههاي مجهز به بلوتوث از 2.402 گيگاهرتز تا بلندي 2.480 گيگاهرتز است كه اين دامنه فركانس به وسيله توافقنامه بينالمللي براي ISM يا دستگاههاي پزشكي، صنعتي و علمي اختصاص يافته است.
دستگاههاي ديگري در بازار كه از باند ISM استفاده ميكنند، بازكنندگان در پاركينگ، تلفنهاي بدون سيم و دستگاههاي مونيتورينگ كودكانند كه تمامي اين دستگاهها خطر تداخل ميان دستگاههاي بلوتوث را افزايش ميدهد و براي اجتناب از اين مشكل، دستگاههاي بلوتوث تنها از حدود يك ميلي وات نيرو براي انتقال امواج خود استفاده ميكنند كه محدوده موثر انتقال اطلاعات ميان دستگاههاي بلوتوثي را 10 متر كرده و به اين ترتيب احتمال تداخل ميان دستگاههاي نزديك را كاهش ميدهد.
با اين همه، نيروي كم مورد نياز دستگاههاي بلوتوث آنها را قادر ميسازد بتوانند با دستگاههايي كه دور از تيررس مصرف كننده هستند و ممكن است در اتاق ديگري در ساختمان باشند، ارتباط برقرار كنند.
بلوتوث فنآوري انتقال داده تك به تك نيست، از اين رو ميتواند همزمان با هشت دستگاه در يك محدود ارتباط برقرار كند. يك دستگاه بلوتوثي هنگامي كه با دستگاه استفاده كننده از فركانس مشابه برخورد ميكند، ميتواند از حدود 1600 فركانس مختلف و تصادفي انتخاب شده در هر ثانيه از زمان انتقال دادهها براي به حداقل رساندن زمان تداخل با دستگاههايي كه از همان فركانس استفاده ميكنند، بهره بگيرد.
*پيكونت يا شبکه بيسيم شخصي
هنگامي كه يك دستگاه مجهز به بلوتوث در محدوده دستگاه ديگري قرار ميگيرد، نخستين كاري كه انجام ميدهد اين است كه تشخيص دهد آيا اطلاعاتي براي اشتراك گذاشتن يا فرمانهايي براي ارسال دارد يا خير و اين روند بدون هيچ گونه دخالت كاربر روي ميدهد.
دستگاههاي مجهز به بلوتوث كه با يكديگر در يك محدوده مرتبط ميشوند يك پيكونت يا شبكه بيسيم شخصي را تشكيل ميدهند كه در آن دستگاهها جهش فرکانسشان را يكپارچه و همگامسازي ميكنند تا با يكديگر در ارتباط باشند.
اما با استفاده از آدرسهاي دستگاه ويژه در دستگاههاي مجهز به بلوتوث، ايجاد پيكونتهاي متعدد در يك محدوده مشخص امكان پذير است؛ در نتيجه امكان تداخل دستگاههايي كه در يك مكان قرار دارند، منتفي ميشود زيرا شبكه بلوتوث هرگونه انتقال داده از دستگاههاي خارج از محدوده آدرس مشخص شده را ناديده ميگيرد.
آدرسهاي اين دستگاهها و برنامههايي كه به اين دستگاهها براي عمل و پاسخ با استفاده از محدوده آدرس ويژه، دستورالعمل ميدهند، توسط سازندگان برنامهنويسي ميشوند و كارايي انتقال اطلاعات در دستگاههاي بلوتوثي را بهبود ميدهند.
*نسل جديد
نسخه 3.0 بلوتوث به طرز چشمگير سرعت بيشتري براي انتقال عكس، ويديو، آهنگ و فايلهاي ديگر در ظرف چند ثانيه يافته است.
يكي از راههايي كه بلوتوث 3.0 سرعت انتقال فايلها را افزايش ميدهد، استفاده از اتصال بيسيم واي فاي از طريق پروتكل 802.11 Adaption Layer است كه با استفاده از آن يك دستگاه بلوتوث 3.0 ميتواند با دستگاه ديگر ارتباط برقرار كند و با استفاده از واي فاي، فايلها را منتقل كند و اگر واي فاي وجود نداشته باشد بلوتوث مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
نسخه جديد بلوتوث همچنين داراي امكاني است كه شمار قطعيهاي ايجاد شده كه به دلايلي مانند قرار گرفتن تلفن همراه در جيب روي ميدهند را كاهش ميدهد.
*بلوتوث در برابر اينفرارد
اما مزيتهاي عمده بلوتوث نسبت به فنآوريهاي ارتباطي ديگر ارزان، بيسيم و خودكار بودن آن است. يك فنآوري انتقال اطلاعات قابل مقايسه با بلوتوث IrDA يا اينفرارد است اما نياز به بودن دستگاهها در تيررس يكديگر براي انجام مبادله اطلاعات عيب بزرگ آن است و دستگاههاي مجهز به اينفرارد را تنها ميتوان با گرفتن كنترل از راه دور به صورت مستقيم به سمت دستگاه يا قراردادن پورتهاي اينفرارد هر دو دستگاه كنار هم كنترل كرد در حاليكه دستگاههاي بلوتوثي حتي اگر در يك اتاق نباشند، ميتوانند با يكديگر ارتباط داشته باشند.
فنآوري اينفرارد ارتباطات دستگاه را به يك به يك محدود ميكند به اين ترتيب كنترل از راه دور اينفرارد، تنها يك دستگاه الكترونيكي را ميتواند در يك زمان كنترل كند، در حالي كه دستگاههاي بلوتوثي قادرند در هر زماني با دستگاههاي متعدد ارتباط داشته باشند.
با اين همه دستگاههاي اينفراردي كمتر از دستگاههاي بلوتوثي احتمال تداخل دارند و ميتوان مطمئن بود بدون هيچ اختلالي اطلاعات به دستگاه گيرنده مورد نظر ارسال ميشود البته بهبود در دستگاههاي بلوتوثي امكان تداخل آنها را به حداقل رسانده است.
*رقيب جديد
ترانسفرجت كه به كد رمز نياز نداشته و بيش از صد برابر سريعتر از بلوتوث عمل ميكند بهعنوان استاندارد ارتباط بيسيم جديدي كه معايب كمتري داشته و مطمئن به شمار ميرود، رقيب جدي بلوتوث خواهد بود.
اين فنآوري ساخت سوني از امواج كمقدرت و فوق باند عريض UWB براي ارسال داده تا 375 مگابيت بر ثانيه در فاصلهاي حدود سه سانتيمتر استفاده ميكند و از حمايت غولهاي فنآوري مانند سامسونگ، توشيبا، پاناسونيك، كداك و هيتاچي برخوردارست.
اين استاندارد بيسيم وعده ميدهد روند پرزحمت جفتسازي دستگاهها را با جايگزين سريعتري عوض كند كه در آن كاربران تنها بايد دو دستگاه را كنار هم قرار داده و مشخص كنند چه اطلاعاتي بايد ارسال شود.
از آنجا كه ترانسفرجت از ارتباطات ميدان نزديك يا NFC استفاده ميكند لازم است دو دستگاه تقريبا به هم چسبيده شوند كه اين ويژگي سرقت اطلاعات كاربر از راه دور را دشوار ميسازد.
*امنيت
امروزه تمام فن آوريهاي ارتباطي با مشكل حريم خصوصي و سرقت اطلاعات مواجه هستند و بلوتوث نيز از اين امر مستثني نيست و مانند هر فنآوري ارتباطي ديگر مستلزم بهكارگيري تدابير امنيتي است. با وجود اخبار نگران كنندهاي كه در مورد امنيت بلوتوث به گوش ميرسد، با استفاده از امكاناتي كه براي استفاده مطمئن از بلوتوث فراهم شدهاند، ميتوان از مشكلات احتمالي در اين زمينه جلوگيري كرد.
همچنين براي نفوذ به يك دستگاه بلوتوثي هكرها مجبورند در محدوده آن قرار بگيرند و از تجهيزات ويژهاي كه بسيار گران هستند استفاده كنند. به كاربران توصيه شده براي دشوار كردن كار اين افراد از پين كدهاي هشت رقمي استفاده كنند.