هرکس که تابه‌حال صاحب گوشی اندرویدی غیر از نکسوس بوده باشد،
با روند آپدیت آن گوشی (بهتر بگوییم ارائه نشدن آپدیت) هم آشنایی دارد.
پراکندگی اندروید، مشکلی است که از بدو تولد این سیستم‌عامل با آن همراه
بوده؛ هرچه کاربران بیشتر برای به دست آوردن جدیدترین نسخه سیستم‌عامل تلاش
کرده‌اند، مشکل هم در طول زمان شدیدتر شده است.
به گزارش سافت گذر به نقل ازفارنت؛ شاید پراکندگی در نظر کاربر معمولی
اصطلاح فنی و بی‌اهمیتی باشد، در واقعیت توضیح آن چندان دشوار نیست و
می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. بیشتر اوقات این کلمه به تعدد نسخه‌های
مختلف اندروید که بر دستگاه‌های کاربران نصب‌شده است اشاره دارد؛ اما در
سال‌های اخیر از این کلمه برای اشاره به پوسته‌های ساخته‌شده از شرکت‌های
مختلف برای اندروید یا پچ‌های امنیتی هم استفاده‌شده است. به زبان ساده،
پراکندگی علت اصلی این امر است که برخی دستگاه‌های قدیمی‌تر همچنان از نسخه
باستانی اندروید Froyo استفاده می‌کنند، آن‌هم در عصری که اندروید 7 نوقا
راه خود را تنها به برخی از دستگاه‌ها باز می‌کند.
چرا اندروید دچار پراکندگی می‌شود؟
پیدا کردن علت اصلی پراکندگی اندروید
دشوار نیست. تعدد نسخه‌های مختلف اندروید در دستگاه‌های اندرویدی، از
متن‌باز بودن این سیستم‌عامل ناشی می‌شود. به عبارت ساده، تولیدکنندگان
اجازه دارند از اندروید (البته باوجود محدودیت‌هایی) آن‌طور که دوست دارند
در دستگاه‌هایشان استفاده کنند و ازآنجایی‌که مسئول به‌روزرسانی سیستم‌عامل
محصولات خود هستند، هر طور که صلاح بدانند برای آن آپدیت ارائه می‌کنند.
مشکل واضح است؛ هر تولیدکننده (حتی اپراتوری) در ارائه آپدیت‌هایش ثابت‌قدم
نیست و برخی از نسخه‌های اندروید به‌قدری دستکاری شده‌اند که دیگر ارائه
آپدیت برای آن‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد.
یک علت بزرگ برای پراکندگی اندروید، اصرار
شرکت‌ها برای اضافه کردن «پوسته» مخصوص خودشان به اندروید است؛ یعنی یک
گوشی خاص، ظاهر خاص مدنظر تولیدکننده را در اندروید داشته باشد. به همین
علت است که اگرچه هردو دستگاه تولید شیائومی و نکسوس از سیستم‌عاملی یکسان
استفاده می‌کنند، ظاهر نرم‌افزاری اولی رابط کاربری MIUI بوده و متفاوت از
دومی دیده می‌شود.
این پوسته‌ها در برخی موارد بسیار سنگین
هستند و در سال‌های اخیر بسیاری از تولیدکنندگان برای بهبود کارایی،
آپدیت‌های سریع‌تر و بهبود تجربه کاربر، آن‌ها را سبک می‌سازند؛ اما دلیل
مهمی برای سفارشی‌سازی اندروید بسته به شرکت وجود دارد. یک مثال آن گوشی
Samsung Galaxy Note 7 است. این گوشی به اسکنر چشم مجهز شده و نسخه‌های
خالص اندروید نمی‌توانند از این قطعه استفاده‌ای کنند. درنتیجه این قابلیت
باید درون نسخه مخصوص اندروید سامسونگ قرار داده شود و زمانی که نسخه جدیدی
از این سیستم‌عامل عرضه شود، سامسونگ باید پشتیبانی از حسگر چشم را در
سیستم‌عامل جدید قرار بدهد و بعد آن را به کاربرانش عرضه کند. به همین علت
است که تولیدکنندگان به خاطر سفارشی‌سازی سیستم‌عامل، نسخه‌های متعددی از
اندروید را به نقاط مختلف جهان و در دستگاه‌های مختلف فرستاده‌اند.
در خارج از ایران، عوامل دیگری هم برای ارائه نشدن یا دیر ارائه شدن آپدیت وجود دارد. یکی از آن‌ها اصرار اپراتورها
برای سفارشی‌سازی گوشی‌های هوشمند است. این سفارشی‌سازی می‌تواند
به‌اندازه قرار دادن انیمیشنی کوتاه مربوط به اپراتور و در ابتدای روشن
کردن گوشی ساده یا به‌اندازه ساخت نرم‌افزارهای اجباری و گاهی اوقات
بلااستفاده و نصب آن‌ها بر یک مدل گوشی خاص، پیچیده باشد. این هم علت اصلی
پراکندگی اندروید نیست. در کشورهای دیگر، اپراتورها زمان بسیار طولانی را
برای تأیید یک آپدیت دستگاه‌های اندرویدی صرف می‌کنند و تا زمان دریافت آن
توسط کاربر، تأخیر بسیار زیادی ایجاد می‌شود.
چرا پراکندگی در اندروید بد است؟
سؤال منطقی که ممکن است برای برخی از
کاربران به وجود بیاید: اصلاً چرا تمام این‌ها اهمیت دارد؟ مگر یک آپدیت
اندروید حاوی چه اطلاعاتی است؟ درست است که معمولاً آپدیت‌های سیستم‌عامل
قابلیت‌های جدیدی به گوشی اضافه می‌کند که کاربران برای تست کردن آن‌ها
هیجان دارند، اما علت اصلی به امنیت مربوط می‌شود.
گوگل هرماه پچ‌های امنیتی جدید برای
محافظت از کاربران در برابر آسیب‌پذیری‌های جدید کشف‌شده در اندروید را
منتشر می‌کند. این پچ‌های امنیتی معمولاً در بسته‌هایی با هر آپدیت
سیستم‌عامل عرضه می‌شوند (که اتفاقی نادر است!). به این معنی که اگر هنوز
از اندروید Gingerbread استفاده می‌کنید، بدون شک دستگاه شما در مقابل
تعداد بسیار زیادی از اکسپلویت‌ها آسیب‌پذیر است.
حتی گوشی‌هایی که در سال جاری
عرضه‌شده‌اند را هم خطر جدی تهدید می‌کند. فرض کنید که در خردادماه یک گوشی
نو را خریده باشید. این گوشی آپدیت‌های امنیتی تا خردادماه را دارد و
احتمالاً در مقابل هر آنچه پچ آن در تیر و مرداد عرضه‌شده باشد، آسیب‌پذیر
خواهد بود. باکمی تأمل می‌فهمیم که تمام گوشی‌های اندروید در مقابل تمام
اکسپلویت‌هایی که حداقل درون گوگل شناخته‌شده‌اند، آسیب‌پذیر هستند.
آیا گوگل می‌تواند این وضعیت را اصلاح کند؟
هیچ راه‌حل آسانی برای اصلاح پراکندگی
اندروید وجود ندارد. یکی از راه‌های گوگل برای مقابله با آن جدا کردن
ویژگی‌های هسته از سیستم‌عامل و آپدیت کردن آن‌ها از طریق پلی‌استور بوده
است. با این روش، دیگر برای برطرف کردن باگ برنامه‌هایی نظیر مخاطبین و
شماره‌گیر نیازی به دریافت آپدیت کلی سیستم‌عامل نیست، چراکه گوگل باگ را
از طریق پلی‌استور برطرف می‌کند.
همچنین کمپانی در این مدت تلاش کرده تا از
طریق ارائه آپدیت برای برنامه Google Play Services به نصب پچ‌های امنیتی
حیاتی بپردازد. مدت‌زمانی می‌شود که این برنامه دیگر جدا از سیستم‌عامل
آپدیت می‌شود. به نظر می‌رسد که در اندروید نوقا، گوگل بسیاری از
قابلیت‌های هسته را از افزونه‌ها و سفارشی‌سازی‌های شرکت‌های تولیدکننده
گوشی‌های اندرویدی جدا کرده باشد. در عمل این کار باعث می‌شود که
سیستم‌عامل خام باقابلیت‌های مخصوص به خودش با دردسر بسیار کمتری
به‌روزرسانی بشود (در دنیای اندروید قبل از نوقا، با سیستم‌عامل به‌عنوان
یک واحد منسجم برخورد می‌شد نه مجموعه‌ای که بتوان به بخش‌هایش به‌صورت
جداگانه رسیدگی کرد). همچنین گوگل تلاش دارد تا نسخه‌های پیش‌نمایش بیشتری
را برای توسعه‌دهندگان منتشر کند و به‌این‌ترتیب بهتر بتواند تغییرات مثبت
در سیستم‌عامل ایجاد کرده و به آن رسیدگی کند. تمام این موارد کوچک هستند،
اما در کنار هم نسبت به گذشته اندروید، نمای بهتری از آینده این سیستم‌عامل
را ترسیم می‌کنند.
بااینکه این‌ها قدم‌های مهمی در رسیدن به
راه‌حلی جامع هستند، حقیقت امر این است که تعهد گوگل به متن‌باز ماندن
سیستم‌عاملش برای تولیدکنندگان، از رسیدن به راه‌حلی خوب برای آپدیت‌ها
جلوگیری می‌کند. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که تابه‌حال
شرایط چندان برای اینکه گوگل به راه‌حل مناسبی دست پیدا کند مهیا نشده بود،
اندروید اصلاً توان خود را از دست نداده، باقدرت ادامه می‌دهد و کاربران
هم با مشت‌هایی گره‌کرده برای ایجاد تغییر قیام نکرده‌اند.
گوگل می‌تواند تولیدکنندگان گوشی هوشمند
را محدود کند؛ مثلاً آن‌ها را مجبور به ارائه آپدیت در عرض دو هفته به
دستگاه‌هایی که کمتر 18 ماه از تاریخ عرضه آن‌ها می‌گذرد کند و در غیر این
صورت این شرکت‌ها دسترسی خود به اندروید را از دست بدهند. یا شاید استفاده
از نسخه‌های خالص اندروید بتواند مزایایی نظیر تبدیل‌شدن به گوشی منتخب
گوگل به همراه داشته باشد (احتمالاً کسی از بازگشت این گوشی‌ها که با عنوان
Google Play Edition شناخته می‌شدند ناراحت نخواهد شد)؛ اما در دنیای فعلی
گوگل، همیشه چیزهایی نظیر قطعه اسکنر چشم وجود دارد که جلوی استفاده از
اندروید خالص گوگل را بگیرد.
در حال حاضر، اگر میخواهید از جدیدترین
پچ‌های امنیتی و قابلیت‌های تازه اندروید بهره‌مند شوید، تنها را استفاده
از یک گوشی نکسوسی است. درهرصورت مدت‌زمانی تا اینکه هسته اندروید برای حل
کردن مشکلات آپدیت جداگانه آماده بشود، طول خواهد کشید.
آیا این مشکل جدی برای کاربران محسوب
می‌شود؟ مسلماً به خود شخص کاربر بستگی دارد. اگر امنیت و دریافت آپدیت‌های
به‌موقع برایتان از اهمیت برخوردار است، بهتر است که از یک گوشی نکسوس
استفاده کنید؛ یا قبل از خریدن یک گوشی، به‌خوبی درباره برند و مدل آن
تحقیق کنید ببینید که سابقه آن شرکت درزمینهٔ ارائه آپدیت چطور است؛ و
البته به‌عنوان یک قانون، معمولاً پرچم‌داران بیشتر از گوشی‌های میان رده
از موهبت آپدیت برخوردار می‌شوند.
آیا فکر می‌کنید متن‌باز بودن سیستم‌عامل
ارزش پراکندگی‌های به وجود آمده را دارد؟ آیا فکر می‌کنید پراکندگی اندروید
واقعاً مشکل بزرگی است یا تنها از کاه کوه ساخته‌اند؟ نظرات خود را با ما
در میان بگذارید! مخصوصاً اگر ایده‌ای برای حل این مشکل در نظر دارید.