امروزه شاهد عرضه گوشی‌های هوشمندی هستیم که 6 یا حتی 8 گیگابایت رم دارند اما رم بیشتر چه کاربردی دارد و آیا واقعاً به این حجم از رم نیاز است؟
حافظه رم که گاهی در ایران آن را با کارت حافظه اشتباه می‌گیرند (!) یک حافظه با دسترسی تصادفی (Random Access Memory) است که به‌طور خلاصه اطلاعات مورد نیاز اپلیکیشن‌های پراستفاده را درون خود به‌طور موقت برای پردازش واحد پردازنده مرکزی (CPU) نگه می‌دارد تا سرعت عمومی سیستم بالاتر برود. محتوای حافظه رم پس از روشن و خاموش شدن سیستم به‌طور کامل پاکسازی می‌شود و به این ترتیب می‌توان گفت رم هیچ ارتباطی با کارت حافظه ندارد!
رم چه‌کاری انجام می‌دهد؟
گوشی‌های هوشمند امروزی کارهای بسیاری بیشتری را نسبت به چند سال پیش انجام می‌دهند و برای انجام این کارها به‌نحو درست و سریع به حافظه‌های رم نیاز است. ما اپلیکیشن‌ها و بازیها را درون حافظه داخلی و یا حافظه خارجی گوشی خود نصب میکنیم؛ پردازنده CPU و پردازنده گرافیکی GPU نیز وظیفه پردازش را برعهده دارند پس در این میان وظیفه رم چیست؟
Vishal Kara مدیر محصول شرکت Piriform سازنده اپلیکیشن محبوب CCleaner می‌گوید گوشی‌های هوشمند به یک حافظه دسترسی سریع برای مالتی‌تسکینگ یا همان چندوظیفگی نیاز دارند؛ کاری که رم آن را انجام می‌دهد. در واقع رم می‌تواند تمامی عملیات را در آن واحد در حال اجرا نگه دارد.
وقتی یک اپلیکیشن را بازی را اجرا میکنید آن اپ درون رم بارگذاری می‌شود و تا وقتی که در رم حضور دارد می‌توانید بدون نیاز به رفرش شدن و یا بارگذاری مجدد محتوا به‌سرعت بین آن اپ و سایر اپ‌ها جابجا شوید. به همین دلیل است که رم برای چندوظیفگی ضروری بوده و وقتی حافظه رم پر شود سیستم مجبور می‌شود اپ‌های نسبتاً قدیمی‌تر را ببندد تا جا برای اپ‌های جدیدتر باز شود. در تئوری رم بیشتر به معنای اجرای همزمان پروسه‌های بیشتر و اپلیکیشن‌های بیشتر است.
برخلاف کامپیوترهای خانگی که معمولاً تأخیر یکی دو ثانیه‌ای در اجرای برنامه‌ها قابل قبول است ما دوست داریم گوشی هوشمندمان همان موقع که آیکن اپلیکیشنی را لمس کردیم آنرا برایمان اجرا کند. علاوه بر اپلیکیشن‌هایی که خودمان اجرا میکنیم سرویس‌های اپ‌های دیگر مانند پیام‌رسان‌ها، ایمیل‌ها و … نیز در پس‌زمینه در رم حضور دارند تا بتوانند به محض اینکه پیام جدیدی را دریافت کردیم آن را برایمان به شکل یک نوتیفیکیشن نمایش دهند. اما در واقع هیچ مقدار ثابتی برای رم مورد نیاز یک گوشی هوشمند وجود ندارد؛ همان‌طور که می‌دانید آیفون و سیستم‌عامل iOS طوری حافظه رم را مدیریت می‌کنند که با 2 یا نهایتاً 3 گیگابایت رم عملکرد چندوظیفگی در حد گوشی‌های اندرویدی با 6 یا 8 گیگابایت رم است.
بیشتر و بیشتر!
اولین گوشی اندرویدی که به دو شکل T-Mobile G1 و HTC Dream توسط اچ‌تی‌سی تولید شد تنها 192 مگابایت رم داشت. این مقدار رم هم‌رده سایر گوشی‌های هوشمند مثل پاکت‌پی‌سی‌ها آن دوران بود. اولین آیفون هم که در سال 2007 معرفی شد تنها 128 مگابایت رم داشت. این مقدار ظرف مدت ده سال به 8 گیگابایت در گوشی وان‌پلاس 5 یعنی حدود 43 برابر رسیده است.
در حال حاضر وان‌پلاس 5 با 8 گیگابایت حافظه داخلی خود در مالتی‌تسکینگ از دیگر پرچم‌داران اندرویدی و حتی آیفون 7 بهتر عمل میکند و می‌تواند اپلیکیشن‌های بیشتری را در پس‌زمینه نگه‌دارد. البته سرعت رم نیز فاکتور مهمی است که سرعت نوشتن و فراخوانی از این حافظه را بیشتر میکند. در حال حاضر LPDDR4 در اکثر پرچم‌داران اندرویدی به یک استاندارد تبدیل شده است.
جان پول از شرکت
Primate Labs سازنده اپلیکیشن بنچمارک مشهور Geekbench می‌گوید در واقع هرچقدر هم رم حجیمی در گوشی هوشمند استفاده کنیم این امر باعث کاهش سرعت یا کارایی نمی‌شود اما آیا چنین حجم بالایی واقعاً نیاز است؟
مقدار رم مورد نیاز ما در گوشی‌های هوشمند رو به افزایش است. طبق آمار
App Annie هر کاربر گوشی هوشمند به‌طور متوسط 9 اپلیکیشن در طول روز و 30 اپلیکیشن مختلف در طول ماه اجرا میکند. با نگاهی به بخش RAM گوشی گلکسی اس 6 خود متوجه شدم سیستم و اپلیکیشن‌ها چیزی حدود 1.9 گیگابایت از 3 گیگابایت رم این گوشی را اشغال کرده‌اند که با پاکسازی اپلیکیشن‌ها این مقدار به 1.6 گیگابایت کاهش می‌یابد. رم اشغال شده در گوشی‌های با حافظه رم بیشتر مثلاً 4 یا 6 گیگابایت بیشتر است به این دلیل که سیستم سعی میکند برای افزایش سرعت باز شدن اپلیکیشن‌ها از مقدار بیشتری از رم استفاده کند. برخلاف تصور عمومی همیشه مقدار رم بلااستفاده بیشتر به معنی عملکرد بهتر نیست!
پول می‌گوید در حال حاضر نرم‌افزارها در حال بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شدن هستند و همچنین دوربین گوشی‌ها نیز قادر به عکسبرداری‌های خام RAW با وضوح بالا بوده که برای پردازش این مقادیر اطلاعات نیاز به رم بالاست. با این وجود شاید 8 گیگابایت با این شرایط هم بیش از حد نیاز هر کاربری باشد و می‌توان گفت 4 گیگابایت برای رم گوشی‌های هوشمند اندرویدی کنونی کاملاً کافیست. از آن‌جا که ارتقا رم از 4 به 6 یا حتی 8 گیگابایت هزینه چندانی برای تولیدکنندگان ندارد آن‌ها ترجیح می‌دهند مقادیر رم بالاتری را استفاده کنند تا روی کاغذ محصولشان بهتر از محصول متناظر رقیب به نظر برسد.
چرا رم بیشتر همیشه بهتر نیست؟
حالا که رم بیشتر باعث کاهش سرعت یا کارایی گوشی نمی‌شود شاید با خودتان بگویید استفاده از 8 یا حتی 16 گیگابایت رم چه عیبی می‌تواند داشته باشد؟ پول می‌گوید:
هر چه رم بیشتری درون یک گوشی هوشمند قرار دهید به انرژی بیشتری نیاز خواهید داشت و به این ترتیب دوام شارژ باتری گوشی شما کاهش خواهد یافت. رم فارغ از اینکه تا چه حدی اشغال شده است حداکثر انرژی مورد نیاز خود را طلب میکند و به این ترتیب حتی اگر تنها یک اپلیکیشن در آن حضور داشته باشد و یا کاملاً خالی باشد باز هم همان مقدار انرژی را مصرف خواهد کرد.
به این ترتیب رم بلااستفاده کماکان در دوام شارژ گوشی شما تأخیر خواهد داشت. پس رم بیشتر می‌تواند گاهی تأثیر منفی نیز بر گوشی هوشمند شما داشته باشد.
جادوی اپل با آیفون!
با اینکه رم گوشی‌های اندرویدی در دو سه سال اخیر از 2 به 4 و حالا به 6 و 8 گیگابایت رم جهش کرده‌اند کماکان پرچم‌داران اپل آیفون 7 و آیفون 7 پلاس تنها 2 و 3 گیگابایت رم دارند و با این وجود عملکرد مساوی یا بعضاً بهتری هم از اکثر اندرویدی‌ها دارند؛ اما این چگونه ممکن است؟
دلیل عملکرد مشابه آیفون با دستگاه‌های اندرویدی مجهز به رم بیشتر تفاوت‌های ساختاری و اساسی بین مدیریت حافظه رم در دو پلتفرم اندروید و iOS است. اندروید از رویکردی با نام garbage collection یا جمع‌آوری زباله (!) استفاده میکند درحالی‌که iOS از رویکرد reference counting یا شمارش مرجع بهره می‌برد. با اینکه در مورد اینکه کدام روش بهتر عمل میکند نظرات متعددی وجود دارد اما همگی قبول دارند که روش اول برای عملکرد بدون مشکل به مقدار رم بیشتری نیاز دارد.
با وجود تفاوت این دو رویکرد هر دو پلتفرم یک سیستم مدیریت حافظه دارند که نحوه عملکرد رم را دیکته میکند. به همین دلیل شاید با افزودن مقدار بیشتر رم لزوماً عملکرد بهتر را شاهد نباشید و باید برای بهبود عملکرد سیستم مدیریت رم را نیز تغییر دهید. در تحقیقی که DigitalTrends انجام داده متأسفانه اپل و هواوی در این مورد پاسخی نداده و ال‌جی و اچ‌تی‌سی نیز تمایلی به شرکت در این تحقیق نداشته‌اند.
رم را آزاد کنید!
همان‌طور که گفتیم باور عمومی این است که میزان حافظه رم خالی بیشتر همیشه بهتر است. راستش را بخواهید این اعتقاد در دوران پی‌سی‌های با حافظه رم محدود درست بود و تا حدی برای گوشی‌های اندرویدی ارزان‌قیمت با حافظه رم کم نیز صادق است اما در سایر موارد باوری اشتباه محسوب می‌شود. «کارا» می‌گوید این باور امروزه اشتباه است و در واقع در گوشی‌های هوشمند معمولاً برعکس آن صادق است!
همچنین اگر عادت دارید به‌صورت مرتب در منوی مالتی‌تسکینگ اپلیکیشن‌های باز را می‌بندید بهتر است بدانید این‌کار نیز نه‌تنها تأثیر مثبتی ندارد بلکه می‌تواند تأثیر منفی در عملکرد گوشی‌تان داشته باشد. بستن اپلیکیشن‌ها در پس‌زمینه دوام شارژ باتری را افزایش نخواهد داد و سرعت گوشی را بیشتر نخواهد کرد. درست است که پروسه‌های پس‌زمینه همیشه در حال مصرف باتری هستند اما این پروسه‌ها بدون توجه به اینکه صفحه اپلیکیشن را از منو ببندید یا خیر در حال اجرا باقی خواهند ماند. همچنین اجرای اپلیکیشن‌ها از حافظه داخلی به انرژی بیشتری نسبت به اجرای از حافظه رم نیاز دارد و به همین دلیل اگر اپلیکیشن‌ها را در رم نگه‌دارید دوام شارژ گوشی شما بهبود خواهد یافت.
با اینکه برخی فضای خالی رم را فضای آزادی برای کارهای بیشتر می‌بینند اما این تصور اشتباه است. همچنین اپلیکیشن‌های تسک کیلر که برای بستن اپلیکیشن‌ها طراحی شده‌اند معمولاً تأثیر برعکس دارند. البته این اپ‌ها کماکان می‌توانند در گوشی‌های با رم محدود 512 مگابایتی یا یک گیگابایتی مفید باشند اما به‌طور کلی برای سایر گوشی‌ها استفاده از آن‌ها را توصیه نمی‌کنیم مگر اینکه دقیقاً بدانید چه پروسه‌هایی را می‌بندید و این‌کار چه تأثیری بر سیستم دارد.
به‌طور کلی اینکه گوشی هوشمندتان به چند گیگابایت رم احتیاج دارد به این عامل بستگی دارد که شما چطور از گوشی خود استفاده میکنید. آیا دائماً بین بازی و چند اپلیکیشن جابجا می‌شوید و یا به‌صورت عادی از گوشی خود استفاده میکنید. در هر صورت شاید برخی کاربران بتوانند از 6 گیگابایت رم بهره نسبتاً خوبی ببرند اما حداقل در حال حاضر 8 گیگابایت رم تأثیر چندانی در استفاده واقعی و روزانه نخواهد داشت.