وعده‌های مربوط به پهنای باند همواره در خبرها دیده مي‌شود، از افزایش
ظرفیت پهنای باند اینترنت کشور گرفته تا رسیدن به ظرفیت 470 گیگابیتی پهنای
باند تا سال 95. اظهاراتی که گویا در حد همان خبر باقی مانده است؛ چرا که
در حال حاضر نه تنها کاربران این افزایش پهنای باند را حس نمی‌کنند، بلکه
روز به روز نیز با کاهش و اختلالات اینترنتی روبه‌رو می‌شوند.
اختلالات ادامه‌دار
در حالی‌که انواع مدارک چه از نوع داخلی و چه از نوع خارجی نشان می‌دهد که
ایران در زمینه اینترنت و خصوصا پهنای باند دچار مشکل جدی است، اما باز
مسوولان همچنان بر اظهارات خود پافشاری می‌کنند و بر این باور هستند که
پهنای‌باند کشور در وضعیت کاملا مطلوبی است، اما شرایط شبکه اینترنت و کندی
سرعت در آن، اتفاق دیگری را ثابت می‌کند. بیش از یک هفته است كه اختلالات
اينترنت در كشور باعث بروز نارضايتي‌هاي بسياري براي كاربران اين شبكه شده و
عدم پاسخگویی مسوولان وزارت ارتباطات باعث شده کاربران ندانند مشکلات از
طرف سرویس دهندگانشان است یا مربوط به بخش‌های زیرساختی کشور.
براساس گزارش‌های به دست آمده از اواسط روز دوشنبه هفته گذشته کیفیت پهنای
باند اغلب شهرهای کشور دستخوش افت و خیزهای متعدد شده است. به‌نظر می‌رسد
یکی از علل اصلی بروز اختلالات اخیر، ارتباط با کشور ترکیه است که شرکت
زیرساخت با اعمال تغییراتی کلی، قصد دارد میزان بروز اختلالات را به حداقل
برساند، اما به‌دلیل ضعف در خطوط پشتیبان، در حال حاضر این مشکل به قوت خود
باقی است. همچنین این اختلالات از ظهر چهارشنبه پیش به اوج خود رسید،
به‌نحوی که امکان خدمات‌رسانی به کاربران مخصوصا در آن روز تقریبا غیرممکن
بود.
طي چند شب گذشته کاربران اينترنت با حداقل 3 نوبت قطعي در بخش‌هايي از شبکه
اینترنت تهران مواجه بودند كه هنگام تماس با مسوولان پشتيباني فني شركت
زير ساخت، علت اين امر را مشكلات فني و اختلالات دستگاه سوئيچ در رينگ
تهران دانستند.
يكي ديگر از موضوعاتي كه از چند روز گذشته مطرح شده، از بين رفتن آدرس
اينترنتي سايت‌هاي مورد نظر كاربران است كه بنا بر اظهارات کارشناسان
اينترنت اين اختلال فني به طوري است که بسته‌هاي اطلاعاتي مسيرياب، به سمت
مقصد حرکت نکرده و در تداوم پويش مسير به سمت تهران به ناگاه باز مي‌ايستند
كه شايد علت اين امر هم باز مشكل BGP Routinهاي شهر يا آسيب‌ديدگي فني
آنها باشد.
علیرضا علمي، نايب ريیس و دبیر صنفی انجمن شرکت‌های اینترنتی ایران، با
تاکید اختلال در شبکه اینترنتی کشور و بیان این که بخش‌های فنی و LCT به
هیچ‌وجه پاسخگوی شرکت‌های اینترنتی نیستند در گفت‌و‌گو با ایلنا ابزار
داشته است که به محض بروز اختلال در ارتباط اینترنتی کشور، تلفن‌های بخش
مربوطه اشغال شده و شرکت‌های اینترنتی در برابر اعتراض مکرر کاربران پاسخ
قابل قبولی نمی‌توانند ارائه کنند. همچنین SLA هم با ۷ سال تاخیر هنوز
آماده نشده که تامین‌کنندگان و سرویس‌گیرندگان تکلیف خود را بدانند. وی
می‌افزاید: شرکت زیرساخت باید یک مرکز پاسخگویی تلفنی ۲۴ساعته با افراد
کاملا مسلط و فنی داشته باشد تا تمامي مشکلات شبکه به آنجا منعکس و در
کمتر از یک ساعت تحلیل و مرتفع شود. این گونه خدمات در شرکت‌های کوچک هم به
راحتی قابل ملاحظه است، اما به دلیل برخی سوءمدیریت‌ها، استفاده بهینه و
درستی از منابع و ظرفیت‌های ملی صورت نمی‌گیرد. به گفته دبیر صنفی انجمن
شرکت‌های اینترنتی ایران، به‌‌رغم اینکه بیان می‌شود چهار مسیر پشتیبان
برای ارتباط اینترنتی کشور فراهم شده است، اما باز هم به راحتی شاهد افت
سرعت اینترنتی در بخش‌های قابل‌توجهی از کشور هستیم. در همین زمینه پیام
کرباسی، کارشناس حوزه اینترنت، با تاکید بر اختلالات طی چند روز گذشته
اظهار می‌دارد که در پی بررسی اوضاع و احوال اینترنتی کشور، چنین به نظر
مي‌رسد که نمي‌توان کل کشور را درگیر مشکلات مطرح شده دانست. حتی این
اختلالات به تمامي بسترها و نقاط مختلف در اینترنت نیز قابل بسط نبوده و
مي‌توان ارتباط اینترنتی شرکت‌هایی را حتی در «شهر تهران» عاری از هر گونه
اختلال دید یا آنکه برخی از ISPها با بخش‌هایی از اینترنت دچار مشکلاتی
هستند که در ارتباط با قسمت‌های دیگری از اینترنت فاقد مشکل هستند. وی در
ادامه می‌گوید: «شبکه اینترنت کشور طی هفته‌های گذشته دچار بحران بوده
است، اما نه در کل کشور و این بحران تنها در بخش‌هایی از شبکه اینترنت دیده
شده است.
در واقع در طول هفته گذشته در زمان و مقاطع خاصی اختلالاتی دیده شده، برای
مثال روز چهارشنبه هفته پیش این قطع و وصل‌ها، 5 تا 6 ساعت بوده است همچنین
روز شنبه هم اختلالات از ساعت 11 صبح تا 5/3 بعد از ظهر دیده شده است.» به
گفته کرباسی آنچه در بررسی‌های دقیق تر مشاهده مي‌شود، قطعی‌هایی است که
به مدت 15 الی 32 ثانیه در بازه‌هایی از هر 14 دقیقه تا 30 دقیقه یکبار رخ
مي‌دهد. یعنی ممکن است کاربر، اینترنت را با سرعت مناسب پایش کند، اما در
آغاز بروز اختلال، تا 32 ثانیه هیچ ارسال یا دریافت بسته صورت نپذیرد ولی
مجدد این مشکل مرتفع مي‌شود و ارتباط به حالت عادی باز مي‌گردد. چند دقیقه
بعد، دوباره همین اتفاق تکرار مي‌شود. این کارشناس اینترنت تصریح می‌کند که
این اختلالات به شهر یا شرکتی مشخص در کشور مربوط نیست و چنین به نظر
مي‌رسد که بسته به دروازه‌های خروجی کشور روی اینترنت، شرایط متفاوت است.
همیشه از آخر، اول
مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیوسته براین گفته خود تاکید
دارند که ایران در زمینه فناوری اطلاعات و به خصوص در حوزه اینترنت با
مشکل خاصی روبه رو نیست و برای تاکید حرف خود نیز پای ضریب نفوذ اینترنت در
کشور را به میان می‌کشند. اما آمارهای جهانی خلاف اين اظهارات است. به
عنوان مثال بر اساس اعلام مجمع جهانی اقتصاد که مهر ماه سال جاری منتشر شد
ایران را از نظر شاخص پهنای باند اینترنت در میان 139 كشور جهان در رده 99
قرار داد. بر اساس اعلام مجمع جهانی اقتصاد، ایران در این رده‌بندی از
كشورهایی مانند فیلیپین، اندونزی، غنا، آفریقای جنوبی، پاکستان، هند و
کامرون بالاتر قرار گرفته است.
در این رده‌بندی كشورها بر اساس پهنای باند بین‌المللی اینترنت؛ یعنی
مگابایت بر ثانیه به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت دسته‌بندی شده‌اند. به
طوری كه بالاترین عملكرد مربوط به لوکزامبورگ است كه در این كشور به ازای
هر 10 هزار نفر نزدیک به 73 هزار مگابایت بر ثانیه پهنای باند اینترنت
وجود دارد. ضریب مربوط به هنگ‌کنگ و هلند نیز نزدیک به پنج هزار و 600 و
نزدیک به 778 است. این ضریب برای ایران نیز 5/1 اعلام شده است.
فارغ از این رتبه‌بندی جهانی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامي‌نیز طی یک
بررسی بازار پهنای باند در ایران را دارای ویژگی و پيچيدگي‌هاي زيادي
دانسته است. در قسمتی از این گزارش آمده است که بخش عمده‌اي از بازار به
صورت انحصاري در اختيار شركت‌هاي دولتي است و كميسيون تنظيم مقررات نيز به
علت وابستگي به وزارتخانه، اقدامي براي آزادسازي اين بازارها انجام
نمي‌دهد.
در همين حال هزينه انتقال بسيار بالا است و مجموع هزينه انتقال و پهناي
باند 70 درصد هزينه‌هاي بنگاه‌هاي خصوصي را به خود اختصاص مي‌دهد، ضمن
اينكه مديريت دولتي ناكارآمد است و هزينه‌هاي شركت‌هاي دولتي به وسيله
افزايش قيمت خدمات تامين مي‌شود.موضوع قابل توجه ديگر اين است كه قيمت
خريد اينترنت از دروازه‌هاي اصلي خارجي بالاست و به همين جهت هر نوع
مديريت تعرفه نمي‌تواند قيمت‌ها را واقعي كند.
مسوولان سازمان فناوری اطلاعات از ابتدای سال گذشته با راه‌اندازی سامانه
اندازه‌گیری سرعت اینترنت کاربران را تشویق کرده‌اند تا سرعت اینترنت خود
را بسنجند و در صورت بروز مشکل گزارش‌های خود را به سازمان تنظیم مقرارات
ارسال کنند، اما حالا و با این قطع و وصل‌های گاه و بی‌گاه مشخص نیست که چه
ارگانی پاسخگو است و کاربران باید شکایت خود را به کجا ببرند.