تورنت یک ابزار اشتراک فایل مشهور است که با چندین سال سابقه، جایگاهی ویژه میان کاربران اینترنتی و علاقه‌مندان به دانلود فایل دارد.
تورنت یک پروتکل اشتراک فایل بر مبای فناوری نقطه به نقطه (P2P) است. این فناوی به کاربران اجازه می‌دهد فایل‌ها و محتوای مورد نظر خود را بدون وابستگی به یک منبع ثابت دانلود کنند. تورنت محبوبیت بسیار بالایی نزد کاربران اینترنت دارد؛ به‌طوری‌که ۳.۳۵ درصد از کل ترافیک اینترنت به بیت‌تورنت اختصاص دارد و تعداد کاربران ماهانه‌ی آن به بیش از ۲۵۰ میلیون نفر می‌رسد.
تورنت در ظاهر فناوری ساده‌ای دارد؛ اما در حقیقت بخش‌ها و جزئیات مختلفی در به راه افتادن این فناوری دخیل هستند. البته برای استفاده از تورنت نیازی به اطلاعات جزئی در مورد تکنیک‌های آن ندارید؛ اما به‌هر‌حال آشنایی با برخی جزئیات آن خالی از لطف نیست و می‌تواند به بهبود تجربه‌ی شما از تورنت کمک کند. در ادامه‌ی این مقاله‌ی زومیت به معرفی ساختار تورنت، ابزارهای استفاده از آن و نکات ایمنی برای استفاده‌ی هرچه بهتر از این فناوری می‌پردازیم.
اصول تورنت
پیش از اینکه وارد دنیای جذاب تورنت و تورنت کردن شویم، بهتر است با برخی اصطلاحات آن آشنا باشیم. این اصطلاحات در نرم‌افزارها، انجمن‌ها و گروه‌های تورنتینگ استفاده می‌شوند و شناخت آن‌ها تجربه‌ی دانلود را بهتر می‌کند. دلیل استفاده از لغت انگلیسی اصطلاحات در مقاله این است که کاربران در هنگام کار در سرویس‌ها، بتوانند به‌راحتی بخش مورد نظر را پیدا کنند.
تورنت کردن نیاز به دانش خاصی ندارد و تنها آشنایی با اصطلاحات کافی است
Indexers - ایندکسرها وبسایت‌هایی هستند که فایل‌های تورنت را جمع‌آوری می‌کنند و عملکردی مانند موتور جستجوی محتوا دارند. سرویس‌هایی همچون Pirate Bay، Extratorrent و RarBG در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.
Trackers - ردیاب‌ها سرورهایی هستند که مانند پلی میان کاربران تورنت عمل می‌کنند. وقتی شما فایلی را آپلود یا دانلود می‌کنید، این سرورها کل فرآیند را منظم و ساختاردهی می‌کنند.
Torrent Client - کلاینت به نرم‌افزارهایی گفته می‌شود که به‌منظور اتصال به ترکرها استفاده می‌شوند. پس از اتصال به کمک این کلاینت‌ها می‌توان فایل‌ها را دانلود کنید و فایل‌های دانلودشده توسط خودتان را نیز به هم متصل کنید. برخی از برترین کلاینت‌های تورنت عبارتند از: Deluge، uTorrent و Transmission.
Seeders - افرادی که فایلی در شبکه‌ی تورنت آپلود کنند با نام سیدر شناخته می‌شوند. نکته‌ی مهم برای کاربران عادی این است که بهتر است فایل‌های دانلودی را در داخل کلاینت نگهداری کنند تا آن‌ها نیز به‌عنوان سیدر آن فایل در شبکه فعال بمانند. به‌طور خلاصه بدون وجود سیدرها نمی‌توان فایلی را در شبکه‌ی تورنت دانلود کرد.
Leechers - لیچرها افرادی هستند که بدون سید کردن فایل، آن را دانلود می‌کنند. این اقدام عملیاتی ناپسند در شبکه‌ی تورنت است.
Ratio - نرخ آپلود (سید) به دانلود (لیچ) هر کاربر با Ratio مشخص می‌شود. نسبت ایده‌ال برای دانلود هر فایل، باید بیش از ۱.۰ باشد. این بدان معنا است که شما به همان مقدار که در حال دانلود هستید، آپلود می‌کنید.
Magnet link - این لینک‌ها علاوه بر ایجاد امکان دانلود فایل، منابع و فایل‌های دیگر را مشخص می‌کنند و اجازه‌ی دانلود سریع به کلاینت شما می‌دهند.
تاریخچه‌ی تورنت
تاریخچه‌ی اشتراک فایل به دهه‌ی ۱۹۷۰ و زمانی بازمی‌گردد که توسعه‌دهندگان ابتدایی نیاز به ابزاری برای تبادل فایل بین دستگاه‌ها داشتند. اولین پروتکل‌های اشتراک فایل به‌‌این‌گونه بود که با سیستمی مبتی بر سرور و کلاینت، افراد می‌توانست فایل‌ها را از منبعی واحد دریافت کنند. این فناوری با توسعه‌ی سیستم‌هایی همچون usenet و IRC به مرور محبوب شد اما اشکال اصلی آن محدودین سرعت سرور و پهنای باند محدود بود.
با افزایش حجم محتوای در جریان، فناوری‌های متعددی به‌منظور کاهش فشار روی سرورها و افزایش سرعت دانلود توسعه یافتند. در سال ۱۹۹۲ و با ظهور و سقوط سرویس Napster، اشتراک فایل نقطه به نقطه (P2P) به محبوبیت خارق‌العاده‌ای دست یافت. این نرم‌افزار به کاربران امکان می‌داد که با استفاده از شبکه‌های یک به یک به هم متصل شوند. کاربران به‌جای دانلود فایل از یک سرور، تکه‌های بسیار زیاد فایل را از دیگر کاربران دریافت می‌کردند.
سرویس Napster نقش مهمی در متولد شدن تورنت داشت
پروتکل بیت‌تورنت کمی بعد ظهور کرد. این پروتکل با ترکیب کردن فناوری‌های موجود در اشتراک نقطه به نقطه، انقلابی اساسی در مدل P2P ایجاد کرد. در تعریف ساده، تورنت‌ها فایل‌های بسیار کوچکی هستند که به ترکرها متصل می‌شوند. ترکرها دیتابیسی از لینک‌های گوناگون این فایل‌ها را در اختیار دارند. این لینک‌ها به کامپیوتر کاربرانی متصل می‌شوند که فایل‌های درخواستی را در خود نگهداری می‌کنند. با دانلود کردن یک فایل تورنت، به تعدادی کاربر دیگر متصل می‌شوید و قطعات کوچک فایل مورد نظر خود را دانلود می‌کنید. در نهایت نرم‌افزار تورنت این فایل‌ها را به هم متصل می‌کند.
چگونه از تورنت استفاده کنیم
شاید در نگاه اول فناوری تورنت پیچیده به نظر برسد؛ اما در واقع استفاده از آن بسیار ساده است. البته دانلود در این شبکه به آسانی دانلود از یک وبسایت نیست و برای پیدا کردن محتوای مناسب، خصوصا فیلم و سریال، نیاز به صرف زمان بیشتری دارید. البته با کمی صبر و حوصله و با یافتن منابع صحیح، تورنت کردن دنیایی جدید از اینترنت را برابر چشمان شما خواهد گشود.
به‌منظور اتصال به این شبکه و استفاده از پتانسیل‌های آن، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱- یک کلاینت (نرم‌افزار) تورنت نصب کنید. به‌عنوان مثال می‌توانید از نرم‌افزار Deluge که برای ویندوز، مک و لینوکس عرضه شده است استفاده کنید. برای سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS نیز کلاینت‌های اختصاصی عرضه شده است؛ اما پیشنهاد می‌شود برای استفاده از این شبکه از کامپیوتر شخصی یا لپتاپ استفاده کنید.
۲- به دنبال تورنت مورد نظر بگردید. از یک ایندکسر (موتور جستجو) برای پیدا کردن محتوای مورد نظر استفاده کنید. نمونه‌های این وبسایت‌ها در بخش معرفی ایندکسر آمده‌اند. با یک جستجوی ساده در گوگل (best torrenting sites) نیز می‌توانید لیستی از سرویس‌دهندگان دیگر را پیدا کنید.
۳- فایل مورد نظر را دانلود کنید. از طریق دانلود مستقیم یا اتصال به مگنت لینک‌ها، دستور دانلود فایل را اجرا کنید.
۴- اگر نرم‌افزار تورنت به‌صورت خودکار اجرا نشد، آن را به‌صورت دستی اجرا و لینک را در آن وارد کنید.
۵- منتظر باشید تا دانلود شروع شود و تکه‌های فایل از کاربران مختلف دریافت شوند.
۶- وقتی دانلود تمام شد، می‌توانید فایل را باز کنید.
۷- پس از دریافت کامل فایل، کلاینت را نبندید تا به‌عنوان سید برای دیگر دانلودکنندگان عمل کنید.
تورنت به کاربران وابسته است
وقتی فایلی را از یک وبسایت دانلود می‌کنید، به‌احتمال زیاد این فایل از یک کامپیوتر واحد دریافت می‌شود. این ارتباط هاست-کلاینت، ارتباطی مستقیم و راحت است؛ اما محدودیت پهنای باند، سرعت پایین و حتی حذف محتوا، از معایب آن هستند. در بدترین حالت اگر یک فایل تنها روی یک هاست باشد، فقط با حذف آن می‌توان دسترسی تمام کاربران را قطع کرد.
تورنت مشکلات سرعت و دسترسی به فایل‌ها را به‌خوبی حل کرده است
تورنتینگ به‌خوبی مشکلات سرعت و در دسترس بودن فایل‌ها را برطرف کرده است. شما با تورنت کردن، فایل را نه از یک منبع واحد، بلکه از چندین هاست دریافت می‌کنید. بعلاوه هر کاربری که فایل را دریافت می‌کند، پس از دانلود به یک منبع دریافت (سیدر) تبدیل می‌شود و دریافت فایل را برای کاربران بعدی آسان‌تر می‌کند. به بیان ساده هرچه کاربران بیشتری از پروتکل بیت‌تورنت استفاده کنند، این پلتفرم قوی‌تر می‌شود. این حقیقت یکی از دلایل افزایش محبوبیت و تعداد کاربران تورنت در سال‌های اخیر است.
در هنگام تورنت کردن، همیشه به یاد داشته باشید که شما عضوی از یک جامعه هستید. تا آنجا که می‌توانید وظیفه‌ی سید کردن را انجام دهید، نسبت خود را حفظ کنید و اطرافیان خود را نیز به استفاده از این شبکه تشویق کنید.
آیا تورنت کردن قانونی است؟ آیا امن است؟
هر فناوری جدید، موانع خاص خود را دارد و بیت‌تورنت نیز از این قاعده مستثنا نیست. از همان ابتدا که این فناوری رشد کرد، کاربران زیادی برای اشتراک محتوای غیر قانونی اعم از آثار مشمول کپی‌رایت مانند فیلم‌ها و سریال‌ها از آن استفاده کردند. این رفتارها باعث شد افکار عمومی، تورنت کردن را به چشم یک رفتار غیر قانونی ببینند که تا حدودی ناعادلانه است. بیت‌تورنت کاربردهای قانونی زیادی دارد. به‌عنوان مثال می‌توان اشتراک‌گذاری فایل‌ها بدون نیاز به سرور و همچنین اشتراک آسان اطلاعات میان هم‌کلاسی‌ها و کارمندان را مثال زد. در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که تورنت کردن در ذات خود عملی قانونی است؛ اما مانند هر ابزار دیگر می‌توان استفاده‌های غیر قانونی نیز از آن انجام داد.
نکته‌ای که باعث زنده ماندن تورنت شده این است که وبسایت‌های تورنت از هیچ فایلی میزبانی نمی‌کنند. شما با تورنت کردن از کاربران دیگر فایل می‌گیرید و هیچ چیز در داخل ترکرها یا ایندکسرها ذخیره نمی‌شود. در نتیجه کل این جامعه از لحاظ قانون و درستی عملکرد در محدوده‌ای خاکستری باقی خواهد ماند.
مانند هر ابزار دیگر، تورنت نیز جنبه‌های مثبت و منفی دارد
کاربران تورنت باید در نظر داشته باشند که فضای تورنت مثل استفاده‌ی عادی از اینترنت، خطراتی مانند دریافت ویروس یا بدافزار دارد. بسته به ایندکسری که استفاده می‌کنید، احتمال آلوده شدن به این موارد، کمتر یا بیشتر خواهد بود. خطر دیگر این است که فایل‌ها عمدا یا سهوا اسامی اشتباه خواهند داشت. تمام این موارد بدان معنا است که دریافت فایل از تورنت نیازمند احتیاط خاص خود است.
حفظ امنیت در زمان تورنت کردن
تورنت کردن و وبسایت‌های خدمات تورنت به‌طور کلی امن هستند؛ اما خطرات احتمالی همیشه در اینترنت وجود دارند. ویروس، بدافزار، سرقت اطلاعات و دیگر مشکلات در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی توسط کاربران، آن‌ها را تهدید می‌کنند. برای افزایش امنیت در زمان استفاده از تورنت، پیشنهاد می‌شود که موارد زیر را در نظر داشته باشید.
همیشه از ابزار تغییر آی‌پی استفاده کنید. این ابزار برای حفظ امنیت و حریم خصوصی در اینترنت پیشنهاد می‌شود. اما نیاز به آن در زمان تورنت کردن بیش از هر زمانی است. وصل شدن به کاربران دیگر به معنای نشان دادن آدرس آی‌پی به تمام دنیا است و قطعا در دوران کنونی کار عاقلانه‌ای نیست. فراموش نکنید که هیچ‌گاه بدون استفاده از ابزار تغییر آی‌پی، کلاینت تورنت خود را باز نکنید.
از نرم‌افزار آنتی‌ویروس استفاده کنید. آنتی‌ویروس مانند خط مقدم کامپیوتر شما در برابر خطرات اینترنتی عمل می‌کند. همیشه در زمان جستجو، دانلود و اجرای فایل‌های تورنت، آنتی‌ویروس خود را در حالت فعال نگه دارید.
محتوای غیر قانونی دانلود نکنید. دانلود محتوای مشمول قانون کپی‌رایت مانند موسیقی و فیلم، شما را در موقعیت خطر قرار می‌دهد. البته در کشورهای مختلف با قوانین کپی‌رایت مختلف، خطر این مورد متغیر است.
ترکرهای عمومی را به دقت انتخاب کنید. اینکه تورنت خود را از چه منبعی دریافت کنید بسیار مهم است. منابع معتبر و مشهور از نسخه‌های زیرزمینی امن‌تر هستند. البته هیچ‌گاه نمی‌توان هیچ منبعی را به‌طور کامل تأیید کرد.
از ترکرهای خصوصی استفاده کنید. نیاز به ثبت نام و تأیید هویت، ترکرهای خصوصی را از خطرات و افراد نفوذگر دور نگه می‌دارد. اگر بتوانید در این ترکرها عضو شوید، امنیت شما بیشتر تأمین خواهد شد.