اُبسیدین نسخه 1.9.0 (نسخه دسکتاپ) هماکنون در حالت دسترسی زودهنگام عرضه شده و همراه خودش بهروزرسانیهای مهمی آورده است. اگر تا حالا اسمش را نشنیدهاید، Obsidian یک ابزار قدرتمند برای ساختن «مغز دوم» روی کامپیوتر شماست. فلسفه اصلی این نرمافزار «فایل بهجای برنامه» است؛ یعنی یادداشتهای شما فقط فایلهای ساده Markdown هستند که به صورت محلی روی دستگاهتان ذخیره میشوند. این یعنی شما همیشه مالک دادههای خود هستید و هرگز به یک فضای ابری وابسته نمیشوید؛ میتوانید با هر ویرایشگر متنی سراغ یادداشتهایتان بروید و حتی اگر فردا Obsidian از بین برود، یادداشتهای شما سر جایشان خواهند بود.

مهمترین ویژگی جدید در بهروزرسانی 1.9.0 یک افزونه هستهای به نام Bases است. این ابزار به شما اجازه میدهد مجموعهای از یادداشتها را به دیتابیسهای ساختاریافته تبدیل کنید؛ این قابلیت بهویژه برای ساماندهی پروژهها، مدیریت تحقیقات، برنامهریزی سفر یا پیگیری لیست کتابهایی که میخوانید بسیار کاربردی است. با Bases میتوانید نماهای جدولی دلخواه بسازید، یادداشتها را بر اساس ویژگیهای خاص فیلتر کنید و فرمولهایی تعریف کنید تا مقادیر پویا بسازید. برای پشتیبانی از این امکانات، Obsidian یک فرمت فایل جدید با پسوند .base و یک نحو جدید معرفی کرده است. با این حال، همه دادههای شما همچنان به صورت فایلهای Markdown محلی و frontmatterهای YAML ذخیره میشوند و از این لحاظ هیچ تغییری در شیوه فعلی شما ایجاد نمیشود. تیم Obsidian تأکید کرده که Bases فعلاً در حالت بتای اولیه است و به مرور زمان امکانات و بهبودهای بیشتری به آن اضافه خواهد شد.
همچنین در این نسخه یک افزونه هستهای جدید دیگر به نام Footnotes view معرفی شده است. این قابلیت یک تب جداگانه در نوار کناری اضافه میکند تا بتوانید همه پاورقیها را در یک سند مدیریت کنید و دیگر لازم نباشد برای پیدا کردن پاورقیها مدام در متنهای طولانی بالا و پایین بروید. این ویژگی بهخصوص برای نویسندگی دانشگاهی یا هر کاری که ارجاعدهی دقیق نیاز دارد، بسیار مفید است.
یک نکته مهم: این بهروزرسانی شامل تغییرات ناسازگار (breaking changes) است. Obsidian پشتیبانی از حالت مفرد بعضی ویژگیها مثل tag، alias و cssclass را حذف کرده است. حالا باید از حالت جمع آنها یعنی tags، aliases و cssclasses استفاده کنید و مقدار آنها باید به صورت لیست نوشته شود. اگر قبلاً برای این ویژگیها مقدار متنی تکی وارد میکردید، باید فایلهای خود را بهروزرسانی کنید تا همچنان سازگار باقی بمانند.
علاوه بر این، مجموعهای از تغییرات کوچکتر هم انجام شده است. بهعنوان مثال، حالا جستجوی هوشمند (fuzzy search) برای پیشنهاد فایلها فعال شده و پیدا کردن فایل مورد نظر سادهتر شده است. کنتراست انتخاب متن در حالت تاریک (دارک مود) هم بهتر شده است. بهبودهای دیگری مثل مدیریت بهتر فاصلهها در تاریخچه همگامسازی (Sync)، فوکوس اولیه صفحهکلید روی دکمه «خروجی PDF» و باقی ماندن گزینه «انتقال فایل به…» حتی در صورت غیرفعال بودن افزونه Files نیز اضافه شدهاند. همچنین فرمان «ذخیره فایل» فقط زمانی در Command Palette نمایش داده میشود که واقعاً یک فایل فعال باشد تا محیط خلوتتر شود. و برای کسانی که از افزونه Unique Note Prefix استفاده میکنند، دستور جدیدی به نام «افزودن لینک داخلی یکتا» اضافه شده تا بتوانید سریعاً یک متن انتخابشده را با یک ارجاع یکتا لینک کنید.
خیلی از مشکلات قدیمی هم برطرف شدهاند. نتایج جستجو در Command Palette حالا منطقیتر شدهاند که واقعاً لازم بود. کارتهای Canvas بالاخره با calloutها هماهنگ شدهاند که برای کاربران حرفهای این بخش خبر خوبی است. سایر اصلاحات مهم عبارتاند از: شمارهگذاری یکسان لیستها در calloutها، اینکه نمای PDF دیگر هنگام باز شدن در پسزمینه فوکوس را نمیگیرد، جدولهای Markdown که حاوی کد HTML ناقص هستند حالا درست نمایش داده میشوند و تکمیل خودکار بلوکهای کد، تورفتگی و جایگاه نشانگر را در آیتمهای لیست بهدرستی مدیریت میکند.
توسعهدهندگان هم امکانات جدیدی دریافت کردهاند. مثلاً ButtonComponent حالا اگر رویداد onClick غیرهمزمان (asynchronous) باشد، بهطور خودکار یک آیکون بارگذاری (spinner) نمایش میدهد و همچنین میتوانید از Web viewer عبور کنید تا مشخص کنید یک URL مستقیماً در مرورگر پیشفرض کاربر باز شود.
از آنجایی که نسخه 1.9.0 هنوز در حالت دسترسی زودهنگام است، برای استفاده از آن نیاز به لایسنس Catalyst دارید. اگر تمایلی به آزمایش آخرین نسخه ندارید و صرفاً میخواهید با Obsidian آشنا شوید، میتوانید آخرین نسخه پایدار را برای ویندوز، مک یا لینوکس (AppImage، Snap یا DEB) دانلود کنید. Obsidian برای موبایل هم موجود است: اندروید و iOS.