شبکه علمی کشور قرار است امروز افتتاح شود. شبکه‌ای که مانند دیگر
پروژه‌های ملی با حرف و حدیث‌های بی‌شماری همراه بوده و درست مانند همین
پروژه‌ها، زمان‌های مختلفی برای راه‌اندازی آن اعلام شده است.
به گزارش سافت گذر ;در آخرین خبر قرار بود این شبکه در آذرماه سال‌جاری افتتاح شود حتی در
نمایشگاه الکامپ هفدهم نیز مسوولان وزارت ارتباطات اعلام کردند این شبکه در
ایام برگزاری این نمایشگاه افتتاح خواهد شد. اما به دلایلی این افتتاح
اتفاق نیفتاد و خبرهای رسیده حاکی از این است که این شبکه علمی به همراه
شبکه ملی مدارس امروز افتتاح خواهد شد.
پروژه شبکه علمی کشور به همراه شبکه ملی مدارس از اجزای اصلی شبکه ملی
اطلاعات به حساب می‌آیند. روز گذشته به بهانه افتتاح این شبکه علمی نشست
خبری برای بیان جزئیات این شبکه برگزار شد، اما توضیحات مسوولان سازمان
فناوری اطلاعات در این جلسه باز هم بسیاری از ابهامات نسبت به این شبکه را
برطرف نکرد. از جمله اینکه مشخص نیست این شبکه دارای چه جزئیاتی است و قرار
است چگونه دانشگاه‌های کشور به این شبکه علمی متصل شوند. همچنین یکی از
ویژگی‌های مهم این شبکه تبادل اطلاعات بین مراکز دانشگاهی و پژوهشی کشور
است، اما هنوز مشخص نیست که تبادل اطلاعات و منابع علمی بین این مراکز علمی
با چه الزامی قرار است روی این شبکه قرار بگیرد.
شبکه علمي کشور با امضای تفاهم نامه بین سازمان فناوری اطلاعات، شرکت
مخابرات ایران و متولی اصلی این کار یعنی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی
قرار است باعث افزایش تولید محتوا در فضای وب ایران شود.
گفته می‌شود بیش از 2 هزار و 300 دانشگاه، مشغول به فعالیت هستند که قرار
است امروز فاز تهران آن افتتاح شود. در این افتتاح قرار است 16 نقطه از
مراکز پژوهشی، دانشگاهی و حوزه علميه تهران به این شبکه اتصال پیدا کنند.
همچنین گفته می‌شود فعالیت‌های لازم برای اتصال مراکز علمي سایر استان‌ها
هم در حال انجام است.
تاخیر در اجرا
رساندن اطلاعات به دست صاحبان اصلی آن و تبادل سریع اطلاعات میان اهل دانش
موضوع مهمی است که برای تحقق آن شبکه‌های علمی ایجاد شده است.در ایران نیز
ضرورت ایجاد چنین شبکه‌ای از سال‌های پایانی دهه 60 احساس شد و سرانجام در
سال 1377 بر مبنای زیرساخت شرکت ملی مخابرات راه‌اندازی شد.
اين شبكه توسط سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران مورد بهره‌برداری قرار
گرفت که تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی متصل به اين شبكه در آن زمان
بسیار کم بود. این شبکه علمی نسل اول در حدود 2 مگابیت برثانیه سرعت داشت و
قرار بود با اتصال به دانشگاه‌های تهران و دیگر استان‌ها گسترش پیدا کند.
اما اطلاعات نسل اول این شبکه از نظر سوئيچ و سرعت، بسيار ضعيف بود و
هيچ‌گاه در عمل پا نگرفت؛ چراکه تجهيزات فني لازم را نداشت، اما با
تغييراتي که در بسياري از زيرساخت‌هاي آن ايجاد شد از جمله تجهيز شبکه به
فيبر نوري و ايجاد پهناي باند وسيع حدود يک گيگابيت، شبکه‌اي با تجهيزات
بهتر و مناسب‌تر شکل گرفت. به گفته مسوولان سازمان فناوری‌اطلاعات، نسل
جديد اين شبكه با زیرساخت مستقل مخابراتی و اتصال بیش از صد مرکز آموزشی و
دانشگاهی بر اساس موافقتنامه سه جانبه میان سازمان پژوهش‌های علمی، صنعتی
ایران، سازمان فناوری اطلاعات و شرکت مخابرات ایران ارائه شد.به اعتقاد
کارشناسان پروژه‌هاي ملی آن هم آن پروژه‌هایی که مرتبط با فناوری اطلاعات و
ارتباطات هستند باید درکمتر از دوسال راه‌اندازی شوند و اگر این زمان
رعایت نشود دیگر نمی‌توان روی کارآیی این پروژه‌هاحساب کرد. چرا که دنیای
فناوری اطلاعات روز به روز در حال تحول است.
اما مسوولان سازمان فناوری اطلاعات نسبت به تاخیر ایجاد شده در پروژه شبکه
علمی چندان نگران نیستند؛ چرا که اظهار می‌کنند که براساس قانون برنامه
پنجم، این شبکه تا پایان اين برنامه فرصت دارد. علی حکیم‌جوادی، معاون وزیر
ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات، در نشستی که روز گذشته به مناسبت
راه‌اندازی شبکه علمی، برگزار شده بود، در پاسخ به سوال «دنیای‌اقتصاد» در
خصوص تاخیر راه‌اندازی این شبکه می‌گوید: «متاسفانه یکی از مشکلاتي که باعث
شد این شبکه با تاخیر به بهره‌برداری برسد، مربوط به بحث خصوصی سازی و
جداسازی شرکت مخابرات ایران از دولت بود.
این جداسازی در راه‌اندازی این شبکه وقفه ایجاد کرد؛ چرا که مخابرات یکی از
نهادهایی بود که باید در راه‌اندازی این شبکه همکاری لازم را انجام
می‌داد.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه این میزان در تاخیر در راه‌اندازی، به هیچ
وجه باعث نشده که پروژه شبکه علمی کشور به روز نباشد، می‌افزاید: «در
زماني که طرح راه‌اندازی این شبکه مطرح شد ما با پیش‌بینی‌های لازم و اینکه
مشمول مرور زمان نشویم، ظرفیت‌های مورد نیاز این شبکه را آماده کردیم و به
نظر ما برای راه‌اندازی این شبکه از دنیای تکنولوژی عقب نیستیم.»
طی چند سال گذشته وقتی صحبت از تاخیر در راه‌اندازی شبکه علمی کشور می‌شد،
اکثر فعالان و کارشناسان آی‌تی دلیل این تاخیر را به عدم همکاری شرکت
مخابرات ارتباط می‌داند. اما در نشست خبری دیروز حکیم جوادی پیوسته از
همکاری مخابرات برای راه‌اندازی این شبکه تقدیر کرد.
وی در خصوص ادعای این افراد گفت: «کاملا طبیعی و عادی است که در زمانی که
بحث خصوصی‌سازی مطرح می‌شود تکلیف پروژه‌ها از این نظر که مربوط به حاکمیت
می‌شود یا بخش خصوصی با تعویق همراه شود. در آن زمان هم شرکت مخابرات به
خاطر اینکه وضعیت مشخصی نداشت، نمی‌توانست به مسوولیت‌های واگذار شده خود
عمل کند.»
وی در ادامه تاکید کرد که در حال حاضر شبکه علمي کشور با همکاری
شرکت‌مخابرات و شرکت‌های PAP در حال گسترش است. همچنین شرکت‌مخابرات ایران
از آنجا که آینده کاری خود را در این زمینه می‌بیند انگیزه بیشتری برای
راه‌اندازی این شبکه دارد.
سایتی که کار نمی‌کند
در حالی قرار است امروز شبکه علمي در تهران با هزینه‌ای در حدود 7 میلیارد
تومان افتتاح شود که سایت این شبکه که مربوط به نسل اول شبکه علمي کشور
می‌شود، مدتی است که از دسترس خارج است. در این شرایط مشخص نیست با این همه
تاخیر در راه‌اندازی نسل دوم شبکه علمي کشور، آیا این شبکه جدید نیز مشمول
چنین اتفاقی می‌شود یا خیر.
به گزارش سافت گذر ;حکیم جوادی در این خصوص می‌گوید: «اگر برگردیم به سال 77، این شبکه پهنای
باند 2 مگابیت بر ثانيه داشت که این میزان در زمان بسیار بالا و عالی بود،
اما به مرور زمان و با تغییرات سریعی که در حوزه فناوری اطلاعات با آن
روبه‌رو شدیم این میزان پهنای باند جوابگوی نیاز دانشگاهیان نبود. بنابراین
دسترسی به این شبکه با مشکل مواجه شد.»
وی می‌افزاید: «در واقع راه‌اندازی نسل اول باعث شد ما به نقایص این کار پی
ببریم و در حال حاضر این شبکه با پهنای باند 1 گیگابیت برثانیه فعال خواهد
شد. همچنین با پیش‌بینی‌های لازم در خصوص تغییرات دنیای تکنولوژی این شبکه
قابلیت دسترسی به پهنای باند 10 گیگابیتی را هم دارد.» وی تاکید می‌کند که
با این وضعیت مشکلی برای دسترسی به این شبکه پیش نخواهد آمد.
همچنین در این نشست حکیم جوادی اعلام کرد: از آنجا که وزارت ارتباطات
برنامه اقتصادی مشخصی روی پهنای باند ندارد، بنابراین در بحث جداسازی
اینترنت از اینترانت براساس آمارهای شرکت‌های PAP توانایی این جداسازی را
تا 90 درصد نداریم.