به
استناد بند (ح) ماده 46 فصل چهارم برنامه‌ي پنجم توسعه‌ي كشور، مصوب مجلس
شوراي اسلامي، وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات به ايجاد زيرساخت‌هاي لازم
به منظور توسعه‌ي شبكه‌ي علمي كشور موظف است و دانشگاه‌ها، موسسات آموزشي،
پژوهشي و فن‌آوري موظف‌اند ضمن اتصال به اين شبكه، محتواي علمي و امكانات
نرم‌افزاري و سخت‌افزاري خود را با حفظ مالكيت معنوي و با رعايت
استاندارد‌هاي لازم، بر روي اين شبكه قرار دهند. حوزه‌هاي عمليه و بخش‌هاي
غيردولتي تعاوني و خصوصي در صورت تمايل به استفاده، شبكه‌ي علمي كشور، موظف
به رعايت مفاد اين بند هستند.
به گزارش سافت گذر به نقل ازایسنا؛ شبكه علمي كشور،
شبكه‌اي است مستقل كه با استفاده از فيبر تاريك، تمامي مراكز و موسسات
آموزشي، علمي و پژوهشي را به يكديگر متصل مي‌كند. اين شبكه امكان اتصال به
ساير شبكه‌ها‌ي علمي معتبر جهاني از جمله شبكه‌ي عملي اروپا را داراست.
مديريت اين‌گونه شبكه‌ها معمولا
در اختيار كنسرسيومي از دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي است. در ايران اپراتور
بهره‌برداري و محتوايي اين شبكه، سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران
است.
* الزامات ايجاد شبكه
_ فرمايشات موكد مقام معظم رهبري در خصوص توسعه‌ي علمي و فن‌آوري كشور
_ دستور رياست محترم جمهوري در همايش مديران وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات
_ قانون برنامه‌ي پنجم توسعه بند «ح» ماده 46 قانون برنامه‌ي پنجم توسعه
_ پروانه‌ي اپراتور شبكه‌ي علمي كشور: سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران
* اهداف و ويژگي‌ها:
افزايش بازدهي كاري مراكز علمي و
پژوهشي از طريق دسترسي سريع به اطلاعات، افزايش همكاري بين دانشگاه‌ها و
مراكز تحقيقاتي، ايجاد زمينه براي اجراي پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك بين
دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي، استفاده بهينه و مشترك مراكز علمي كشور از
امكانات از جمله اهداف و ويژگي‌هاي اين شبكه است.
برخي از ويژگي‌هاي فني هم شامل
ايجاد هسته‌ي پرسرعت كشوري با ظرفيت 10 گيگابيت بر ثانيه در سطح
استاندارد‌هاي جهاني، افزايش پهناي باند دسترسي دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي
تا حد گيگا بيت بر ثانيه، كاهش تاخير شبكه به مقاديري كمتر از 0.1 ثانيه
براي امكان‌پذير ساختن ارتباطات زنده دو طرفه و افزايش بهره‌وري كاري مراكز
علمي _ پژوهشي از طريق دسترسي سريع به اطلاعات است.
* كاربرد‌هاي قابل ارائه در شبكه علمي كشور:
امروزه كاربرد‌هاي متنوعي بر بستر
شبكه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه اكثر اين كاربرد‌ها در شبكه‌ي علمي
نيز وجود خواهند داشت. اضافه بر اين، برخي كاربرد‌هاي تخصصي از حجم و اهميت
بيش‌تري در اين شبكه برخوردار خواهند بود. از جمله كاربرد‌هاي مهم در
شبكه‌ي علمي عبارت‌اند از آموزش از راه دور، پزشكي از راه دور.
در حال حاضر برقراري ارتباط با
شبكه‌ي علمي اروپا از طريق پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادين صورت مي‌گيرد. با
بهره‌برداري از شبكه‌ي علمي كشور مشتركين اين شبكه مي‌توانند از امكانات
اين شبكه استفاده كنند.
دسترسي دانشگاه‌ها و مراكز
تحقيقاتي و پژوهشي به منابع اطلاعاتي از ديگر كاربرد‌هاي اين شبكه است.
براي مثال منابع مستقر در پژوهشگاه علوم و فن‌آوري اطلاعات (مركز اطلاعات و
مدارك علمي ايران) با سرعت بالا در اختيار تمامي دانشگاه‌ها و مراكز
تحقيقاتي قرار خواهد گرفت.
گردآوري و تهيه مدارك علمي و
سازماندهي، انتشار و اشاعه‌ي اطلاعات، سازماندهي و نمايه‌سازي اطلاعات
توليد‌شده داخل كشور و پايان‌نامه‌هاي ايرانيان دانش آموخته خارج از كشور،
تهيه نسخه‌ي الكترونيكي از اطلاعات مدارك علمي كشور و نگهداري، حفاظت و
اشاعه‌ي اطلاعات در مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران انجام مي‌پذيرد. در
حال حاضر منابع اطلاعاتي پژوهشگاه علوم و فن‌آوري اطلاعات بر روي بستر اين
شبكه قابل دسترسي است.
امروزه ارتباطات تلفني از طريق
شبكه‌ي IP اهميت ويژه‌اي پيدا كرده است، زيرا هزينه‌هاي تمام‌شده از اين
طريق براي ارائه‌دهنده‌ي خدمات و مشتري بسيار كاهش مي‌يابد. به همين دليل
بسياري از سازمان‌ها براي ارتباطات درون‌سازماني از اين فن‌آوري استفاده
مي‌كنند. دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي بر روي شبكه‌ي علمي كشور نيز
مي‌توانند از اين نوع خدمات استفاده كنند.
كتابخانه ديجيتال (الكترونيكي)
كتابخانه‌اي است كه در آن اسناد به جاي كاغذ يا ساير رسانه‌هاي محلي به شكل
الكترونيكي ذخيره شده‌اند. اساس اين كتابخانه‌ها ذخيره‌ي مدارك به شكل
الكترونيكي و نيز استفاده الكترونيكي است.
در حال حاضر اغلب دانشگاه‌هاي
كشور از جمله دانشگاه شريف، دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت و... مراكز
تحقيقاتي نظير موسسه‌ي تحقيقات ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات و غيره و
هم‌چنين حوزه‌هاي علميه داراي كتابخانه ديجيتال هستند و با اتصال اين مراكز
به شبكه‌ي علمي كشور كتابخانه‌هاي ديجيتال آنها نيز برروي اين شبكه قرار
گرفته و دانشجويان و پژوهشگران به سرعت و سهولت به اين منابع دسترسي خواهند
داشت.
به گزارش سافت گذر؛ابر رايانه‌ها و گريد و شبكه گردي از ديگر قابليت‌هاي شبكه علمي كشور است.