| برای شنیدن فایلهای صوتی سه‌بُعدی، باید حتماً از هردو گوشیِ هندزفری یا هدفون استفاده کنید |
در این پست خاص، مجموعه‌ای از صداها و افکت‌های صوتی سه‌بُعدی یا هولوفونیک جالب و شنیدنی ارائه شده‌اند. این صداهای سه‌بُعدی علاوه بر اینکه تجربه‌ای جذاب و کاملاً غیرتکرای در فرایند شنیدن هستند، می‌توانند در بسیاری از پروژه‌های کوچک و بزرگ صوتی نیز استفاده شوند.
صدای سه‌بُعدی یا هولوفونیک نوعی سیستم ضبط دوگوشی است که توسط هوگو زوکارلی (Hugo Zuccarelli) ابداع شده است. این سامانه، از نوار استریو برای تولید نوعی افکت استفاده می‌کند که باعث می‌شود شنونده‌ای که هدفون به سر دارد، احساس کند صداها پیرامون سرش در حال حرکت هستند. این فرایند به مهندس صوت اجازه می‌دهد تا صدا را طوری شبیه‌سازی کند که بتواند آن را به میل خود از پشت سر، اطراف و روبروی شنونده پخش کند.
یادتان باشد که بدون استفاده از هدفون یا هندزفری، شنیدن این صداهای سه‌بُعدی بی‌فایده و بدون تأثیر است.
از صداهای هولوفونیک (Holophonics) یا سه‌بعدی بیشتر بدانید:
«هولوفونیک» که در دهه 80 میلادی توسط هوگو زوکارلی ابداع شد، اولین سیستمی بود که توانست نزدیک‌ترین تجربه را نسبت به ساختمان گوش انسان ارائه دهد. تصور کنید فقط با گذاشتن یک هدفون روی گوش خود صداهای ضبط شده را به گونه‌ای دریافت کنید که اگر چشم‌هایتان را ببندید، خود را در محیط دیگری می‌یابید. یعنی دقیقاً درکی سه‌بُعدی از محیطی که در آن نیستیم، پیدا می‌کنیم. این مدیوم از فایلهای صوتی، هولوفونیک یا سه بعدی، Holophonic Sound نام دارد و به این نوع طراحی صدا Binaural Recording گفته می‌شود که در آن ما تجربه‌ای کروی و کاملا سه‌بعدی از صداها داریم. فاصله منبع صوت و حتی زاویه آنها با گوش‌های ما به درستی قابل درک است و جالب اینجاست که نیاز به ابزار پیشرفته‌ای برای شنیدن اینگونه فایلهای صوتی نیست و تنها با گذاشتن همان هدفون‌های معمولی، می‌توانیم اصوات را به صورت سه‌بعدی درک کنیم.
باید دقت کرد کرد که این روش با صدا برداری Surround System کمی متفاوت‌تر است. در این نوع سیستم‌ها، شما عمدتاً اصوات و افکت‌ها را در محیط دایره‌ای در زاویه ی 360 درجه اطراف خود می‌شنوید. این صداها در محیطی دوبعدی اتفاق می‌افتند و این حالت را در ذهن تداعی خواهد کرد که ما همه چیز را در دو سمت گوش‌هایمان احساس می کنیم. اما در روش هولوفونیک علاوه بر دو بعد می‌توان زوایای مختلف افقی و عمودی صداها را نیز تشخیص داد. اگر یک محیط سه بعدی از محور مختصات x , y ,z تشکیل شده باشد این محور مختصات در اصوات هولوفونیک قابل ترسیم هستند.
تا کنون آثار مختلفی با استفاده از روش هولوفونیک ضبط و منتشر شده‌اند، از جمله معروف ترین آنها، آلبوم The Final Cut از Pink Floyd است. به احتمال زیاد اولین تجربه شما از فایل های هولوفونیک یا سه بعدی به فایل صوتی آرایشگاه مجازی یا همان Virtual Barber Shop Hair Cut برمی‌گردد که در آن صدای قیچی، ماشین اصلاح و غیره را می‌توانستید به وضوح در اطراف خود احساس کنید.
البته این پایان ماجرا نیست، تکنولوژی پخش این نوع صداها نیز در حال پیشرفت است و OSSIC X اولین هدفونی است که برای هریک از گوش‌ها، منابع چندگانه‌ای برای تولید اصوات دارد. به این ترتیب، واقعاً صداهایی از زوایای متفاوت، به طور جداگانه تولید میشوند.
افکت صدای سه‌بعدی 3D
صوت‌های سه بعدی، گروهی از صداها هستند که برای اسپیکرهای استریو، اسپیکرهای پنج کاناله، یا هدفون‌ها تولید میشوند. این کار اغلب شامل قرار دادن مجازیِ منابع صوتی، در فضایی سه‌بعدی از جمله پشت، بالا یا پایین سرِ شنونده است.
پردازش سه‌بعدی صوت، پیچیدگی دامنه فضایی موج‌های صوت است که برای فرستاده شدن به عملکردهای سر استفاده میشوند.
این پدیده‌ای است برای انتقال موج های صوت (تکنیک انتقال صوت از سر انسان و بررسى عوامل مؤثر در این امر و اثر خنثی) تا صداهای واقعی در طبیعت را شبیه‌سازی کند. که این همان هدف اصلی صوت سه‌بعدی است.
این امر باعث فریب مغز با استفاده از گوش و اعصاب شنوایی می‌شود، بطوری که مغز وانمود می‌کند که زمان شنیدن، صداهایی قرارگرفته در قسمت‌هایی از مکان‌های سه‌بعدی را می‌شنود، در حالی که ممکن است این صدا از اسپیکر های دوبعدی خارج شده باشند! (بر خلاف سیستم های چند کاناله).
با استفاده از این تکنیک انتقال صوت از سر انسان و بازتاب آن و تغیر صدا در راه خروج از منبع (برای مثال مثل بازتاب از زمین و دیوار ) در گوش شنونده میتواند شبیه سازی شده باشد.
این اثرات عبارتند از جایگزاری منابع صوتی پشت، بالا و پایین شنونده.
فایل موسیقی یا صدای سه‌بُعدی، یک فایل چند رسانه‌ای استریو Stereo)) مانند یک فایل MP3 و M4A. این گونه فایل‌ها دو کانال برای ذخیرهٔ صدا دارند که به هنگام اجرای فایل، داده‌های هر دو کانال توسط برنامهٔ کاربردی پخش می‌شود. اگر محتویات این دو کانال صدا شبیه به هم باشد، صدای خروجی از کانال‌های بلندگو نیز تقریباً یکسان خواهد بود. در نتیجه با تغییر داده‌های دو کانال فایل چند رسانه‌ای یا همان مدیا، صدای خروجی بُعد پیدا می‌کند.
متدوال‌ترین کاری که برای بُعد دادن به صدا انجام می‌شود این است که یک فایل استریوی معمولی را با نرم‌افزارهای ویرایش صدا مانندGold Wave باز می‌کنند. سپس مقدار حجم صدا را در دو کانال به تناسب ریتم صدا تغییر می‌دهند؛ به گونه‌ای که در یک زمان مشخص هر دو کانال صدا، دارای شدت صوت برابر نباشند.
نتیجهٔ کار این است که شدت صدای خروجی از هر کانال هدفون، هندزفری یا بلندگو با دیگری متفاوت خواهد بود. در نهایت گوش ما یک صدای دارای بُعد را می شنود. چنین موسیقی‌های، حس و حال خاصی دارند و برای شنونده نیز بسیار جالب خواهد بود.