مریم عسگری
صدای موسیقی بلند است و سرو صدای آن باعث می‌شود صدای اعتراض خانم مسن دوباره بلند شود.
اون اینترنت را خاموش كن. سرم درد گرفت.از صبح این اینترنت را روشن می‌كنی تا شب.
خنده‌ات می‌گیرد. شاید برای شنیدن این كلمه است كه صدای پخش شده از لپ‌تاپ را كم نمی‌كنی.
مادر بزرگ كه سال‌ها است چشمش به دیدن لپ‌تاپ و كامپیوتر و... عادت كرده، هنوز نمی‌تواند اسم این كالا را درست تلفظ كند و آن را با نام اینترنت می‌شناسد.
تعجبی ندارد. حتی تلفظ كلمه اینترنت از زبان او عجیب به نظر می‌رسد. شاید انتظار زیادی باشد كه از او بخواهی این كالا را بشناسد. ولی تازه خیلی از افرادی كه این كالا را می‌فروشند نیز هنوز اسم درست این كالا را نمی دانند و آن را با اسامی چون لب‌تاب، نوك‌بوك و... می‌شناسند.
این تازه بخشی از ماجراست وقتی دلیل را از فروشندگان می‌پرسی تو را به كلاس گذاشتن محكوم می‌كنند و می‌گویند: خانوم دست از این سوسول بازی‌ها بردارید لب‌تاب یا لپ‌تاپ، چه فرقی می‌كند. جالب اینجاست كه وقتی در مورد امكانات فنی دستگاه از فروشنده می‌پرسی یك كاتالوگ به دستت می‌دهند و خودشان از ارائه اطلاعات سر باز می‌زنند و شلوغی فروشگاه و... را بهانه می‌كنند.
با خود می‌گویی این افراد با چه جراتی می‌توانند كالایی را به فروش رسانند كه اندك اطلاعاتی در مورد آن ندارند.
بیسوادی در بازار رایانه
تا به حال شده برای خرید كالایی خاص، راهی بورس خرید و فروش آن كالا شوید و ناگهان موضوعی آنچنان توی ذوقتان بزند كه نه‌تنها اعتمادتان را به فروشندگان، بلكه به كل بازار از دست دهید؟
تا به حال شده برای خرید كالایی به اطلاعات فروشنده اعتماد كنید و پس از خرید از عمل خود و اعتمادی كه به فروشنده كرده‌اید پشیمان شوید؟
یا اینكه برایتان پیش آمده كه برای خرید یك كالای دیجیتالی كه ارائه اطلاعات كافی به مشتری از وظایف فروشنده آن كالا به حساب می‌آید مراجعه كنید، ولی فروشنده حتی نتواند اسم كالا را به درستی تلفظ كند، چه برسد به ارائه اطلاعات دقیق و درست؟
این اتفاقات در بازار رایانه ما بیشتر از بازار سایر كالاها مشهود است.
اگر سری به مراكز خرید و فروش رایانه بزنید صحت ادعای ما برایتان روشن می‌شود. چون برخی از فعالان بازار بدون داشتن اطلاعات كافی در این حوزه فعالیت می‌كنند و اطلاعات نصفه و نیمه خود را با چنان اعتماد به نفسی به خریداران ارائه می‌دهند كه در نظر اول آنها را یك كارشناس حرفه ای تصور می‌كنی كه اطلاعات خود را بدون هیچ چشمداشتی تقدیمت می‌كنند. البته این گفته به این معنی نیست كه تمام فعالان بازار اطلاعات چندانی در این زمینه ندارند. اما طبق اعلام كارشناسان و حتی برخی از فعالان بازار، بیش از نیمی از فروشندگان و حتی واردكنندگان كالاهای حوزه IT از دانش كافی برخوردار نیستند.
كارشناسان معتقدند این موضوع (كم‌سوادی فعالان بازار رایانه و حتی برخی از شركت‌ها) یكی از معضلات اساسی و جدی بازار رایانه ماست كه باید به آن جدی‌تر نگریست.
البته گروه دیگری معتقدند، شرط فعالیت در حوزه رایانه تنها داشتن سواد و دانش آكادمیك نیست و فعالان این حوزه از دانش كافی برای ارائه اطلاعات به مصرف‌كنندگان برخوردارند.
به هر حال در این زمینه نظرات مختلفی وجود دارد و هر گروه در این زمینه بر اساس تجربیات خاص خود در بازار اظهارنظر می‌كند. اما آنچه مسلم است، بازار جوان رایانه ما در حال حاضر مملو از فروشندگانی است كه نه تنها از تحصیلات آكادمیك در زمینه رایانه برخوردار نیستند، بلكه اندك اطلاعاتی از تكنولوژی‌های روز ندارند و اطلاعات غلط خود را به خورد مصرف‌كنندگان می‌دهند.
مصرف‌كنندگان هم در صورتی كه از دسته كاربران حرفه‌ای باشند می‌توانند متوجه اطلاعات غلط فروشنده شوند اما تكلیف كاربران آماتور چه می‌شود؟
كوروش عباسی، مدیر روابط عمومی شركت آواژنگ یكی از واردكنندگان تجهیزات كامپیوتری در این زمینه می‌گوید، در اینكه سواد فعالان صنف IT در بازار در حد قابل قبولی نیست شكی نیست و اگر بخواهیم به آنها نمره دهیم این افراد نمره زیر قبولی می‌گیرند.
دلیل هم این است كه صنعت IT با سرعت قابل توجهی رشد می‌كند و فعالان این صنف در بازار داخلی نمی‌توانند با این سرعت پیش روند و اطلاعات خود را تكمیل كنند.
به گفته وی، یكی دیگر از دلایل كم سوادی فعالان صنف رایانه این است كه در كشور ما به رایانه به عنوان یك ابزار كاربردی، كه برای زندگی بهتر مورد نیاز است نگریسته نمی‌شود. همچنین بسیاری از افراد به اطلاعات دوستان و آشنایان اكتفا می‌كنند و اگر برای سیستم آنها مشكلی پیش آید به آنها مراجعه می‌كنند. در صورتی كه این كار اشتباه است. وی معتقد است در بازار ما نیاز به داشتن اطلاعات بیشتر حس نمی‌شود و به همین دلیل اكثر فعالان بازار در بیسوادی به سر می‌برند.
عباسی معتقد است برای ارتقای دانش فعالان و كاربران رایانه باید در كشور فرهنگ‌سازی شود و بستر فرهنگی چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی در این زمینه فراهم شود.
محسن بهنامی یكی از فعالان بازار نیز در این مورد می‌گوید، اكثر فعالان بازار رایانه از دانش كافی برخوردار نیستند و حتی برگزاری سمینارهای آموزشی كه توسط برخی از شركت‌ها برگزار می‌شود نیز تاكنون نتوانسته كمك چندانی در این زمینه باشد.
به گفته وی، در شرایط فعلی فعالیت در حوزه كامپیوتر كه طی سال‌های اخیر، با توجه به رشد تعداد كاربران رایانه و همچنین رشد مراكز خرید و فروش این كالای پر كاربرد افزایش یافته است باعث شده بسیاری از جوانان (حتی آنها كه اندك اطلاعاتی در این زمینه ندارند) به سوی این حرفه روند و اكثرا هم اطلاعات غلط این افراد باعث سردرگمی خریداران می‌شود.
وی افزود، بسیاری از فعالان بازار حتی از ارائه اطلاعات جزئی به خریداران نیز عاجزند.
وی می‌گوید، کم‌سوادی برخی از فعالان بازار رایانه شاید در نگاه اول چندان مهم نباشد و حتی برای برخی از افراد جالب باشد، اما در حقیقت باعث بی‌اعتمادی مشتریان به بازار می‌شود.
مالكی یكی دیگر از فعالان بازار نیز در این مورد می‌گوید، اتحادیه بابت ارائه مجوز توجهی به مدرك تحصیلی و سابقه فعالیت افراد نمی‌كند و تنها با شرط ارائه مداركی مانند اجاره‌نامه و... مجوز كسب را صادر می‌كند كه این موضوع باعث شده افراد مختلف با اطلاعات اندك به آسانی وارد این حرفه شوند.
نظرات مخالف
اگرچه اكثر كارشناسان و فعالان بازار معتقدند بازار رایانه ما از كم سوادی فعالان آن در رنج است، اما در این باره نظرات مخالفی هم وجود دارد.
احمد علیپور، مدیرعامل شركت فراسو در این مورد می‌گوید، من با این موضوع كه اخیرا باب شده و می‌گویند فعالان صنف رایانه از سواد و دانش كافی برخوردار نیستند، موافق نیستم.
به گفته وی، ممكن است برخی از فعالان بازار از تحصیلات آكادمیك برخوردار نباشند، اما این به معنی بی سوادی آنها نیست.
علیپور معتقد است نباید تعریف ما از سواد فعالان بازار رایانه تحصیلات دانشگاهی باشد و باید به روز بودن اطلاعات آنها توجه داشت.
وی معتقد است، در شرایط فعلی اگر فردی از دانش كافی در بازار برخوردار نباشد نمی‌تواند در این صنف دوام بیاورد. زیرا روز به روز محصولات جدید كه به تكنولوژی‌های روز مجهزند وارد بازار می‌شوند و فعالان صنف خواه ناخواه با این تكنولوژی‌های جدید مرتبط می‌شوند. وی در مورد شركت‌های واردكننده نیز گفت، شركت‌هایی كه در این عرصه فعالیت می‌كنند و دوام آورده‌اند بی‌شك افرادی هستند كه از دانش كافی برخوردارند.
وی افزود: ممكن است برخی از قاچاقچیان كه كالاها را قاچاق می‌كنند از دانش كافی برخوردار نباشند، ولی این افراد در مواجهه با مصرف‌كننده نیستند و نیازی به ارائه اطلاعات ندارند، ولی فروشندگان و شركت‌های واردكننده با دانش و اطلاعات كافی در این زمینه فعالیت می‌كنند.
باقر بحری، یكی از مدیران شركت سازگار ارقام نیز در این زمینه می‌گوید، در بازار داخلی ما با دو نوع اطلاعات مواجه هستیم. اول اطلاعاتی كه به كاربران حرفه‌ای می‌دهیم و دوم اطلاعات فكری كه به مصرف‌كنندگان می‌دهیم. وی كه به بی سوادی فعالان بازار چندان معتقد نیست می‌گوید، در شرایط فعلی اطلاعات مورد نیاز كاربران به طور رایگان به آنها ارائه می‌شود و شاید به همین دلیل باشد كه توجه ویژه‌ای به آن نمی‌شود. در صورتی كه اگر بابت ارائه این اطلاعات از مصرف كنندگان هزینه دریافت شود موضوع شكل دیگری پیدا می‌كند.
ختم كلام
هنوز صدای موسیقی با همان بلندی آزاردهنده به گوش می‌رسد.
پیرزن با عصبانیت به سراغ نوه‌اش می‌رود و می‌خواهد به این صدا خاتمه دهد. اما خبری از او نیست.
فریاد می‌زند، این اینترنت را خاموش كنید.
منبع : دنیای اقتصاد