همیشه از این طرف و آن طرف می شنویم که ویندوز و اندروید پر هستند از شکاف های امنیتی که در هر ثانیه ویروسی تازه آن ها را تهدید می کند. اما در آن سو، همیشه از مک و آیفون ها به عنوان نمونه های ایمنی یاد می کنیم که تمام درهایشان را به روی بدافزارها بسته اند.
خصوصا آیفون ها که نسبت به مک، دیوارهای امنیتی محکم تری دارند و سازنده سیستم عاملشان را طوری طراحی کرده که هیچ ویروسی نتواند به راحتی اجازه ورود پیدا کند. اما آیا در واقعیت هم این موضوع صحت دارد؟ یا اینکه آيفون ها هم می توانند ویروسی شوند؟
ویروس ها و بدافزارها چه هستند؟
قبل از اینکه بخواهیم به سراغ بحث اصلی برویم و در مورد اینکه آیا آیفون ها هم ویروسی می شوند صحبت کنیم، بهتر است اول کمی در مورد خود ویروس ها و بدافزارها حرف بزنیم. بسیاری از مردم فکر می کنند که ویروس ها یک سری نرم افزارهای آلوده و مخرب هستند. اما باید بگوییم که اینطور صحبت کردن در مورد ویروس ها از نظر فنی درست نیست.
در اصل هر نرم افزار مخربی با استاندارد بدافزار تعریف می شود. ویروس ها هم به نوعی یک بدافزار هستند و اغلب با نصب نرم افزارهای آلوده، به سیستم ها راه می یابند و با تکثیر بیش از حدشان در کار سیستم خلال ایجاد می کنند. جالب اینجاست که بدانید این رویه فقط محدود به سیستم میزبان نمی شود و تا جایی پیش می رود که سیستم های دیگر هم آلوده شوند.
البته سال هاست که خیلی خبری از ویروس ها نیست و از دوران سلطه شان دهه هاست که می گذرد. حالا با بدافزارهایی رو به رو هستیم که اصلا شباهتی به ویروس های قدیمی ندارند و به طور کل ساز و کار و رفتارشان فرق می کند. به عنوان مثال می توان از آگهیافزار (Adware) ها در این خصوص یاد کرد.
آگهیافزارها در اصل همانطور که از نامشان پیداست، نرم افزارهایی هستند که اخیرا از طریق دانلود فایل از وبسایت های مخرب یا نصب اکستنشن روی مرورگرها به سیستم راه پیدا می کنند و با نمایش تعداد زیادی تبلیغ سر کاربر را به درد می آورند.
از طرف دیگر، جاسوس افزار (Spyware) ها را هم داریم که با مانیتور کردن داده های ارسالی و دریافتی سیستم، کاربران را زیر نظر می گیرند و به نوعی از آن ها جاسوسی می کنند. البته شاید هیچ کدام از این ها به اندازه باج افزارها مخرب نباشند.
چرا که این دسته از بدافزارها که متاسفانه این روزها به شدت هم همه گیر شده اند، سعی می کنند با قفل کردن سیستم کاربر، از او اخاذی کنند. اما سوال اینجاست که آیا واقعا این بدافزارها می توانند وارد آیفون ها بشوند و iOS را آلوده کنند؟
iOS برای در امان ماندن چه کار می کند؟
خب حالا که با انوع بدافزارهای مخرب فعلی آشنا شدید، بیایید ببینیم که اپل چه کار می کند که روی iOS خبری از ویروس ها نیست.
نظارت بر اپ استور
یکی از ویژگی های iOS که بسیاری از کاربران چندان دل خوشی از آن ندارند محدود بودن آن است. اما اپل سیستم عامل موبایل هایش را محدود کرده تا بتواند بستری امن برای کاربرانش به وجود آورد. به عنوان مثال، برخلاف اندروید کاربران iOS نمی توانند از هر جایی به دانلود اپ ها بپردازند و آن ها روی موبایل هایشان نصب کنند.
بلکه تنها مسیری که صاحبان آیفون ها می توانند از طریق آن اپ دانلود کنند، اپ استور است. همین مسئله، این امکان را در اختیار اپل گذاشته که بتواند نظارت خوبی بر اپ های منتشر شده روی اپ استور داشته باشد و نگذارد که بدافزارها مجوز ورود به موبایل های کاربرانش را به دست آورند.
سندباکسینگ
سندباکسینگ هم یکی دیگر از تمهیدات امنیتی اپل است که به واسطه آن، برای اپ ها مرزهای مشخصی تعیین شده که آن ها را محدود می کند و نمی گذارد پای شان را فراتر از خط قرمزها بگذراند. اساسا از طریق سندباکسینگ، اپل جلوی استفاده اپ ها از داده اپلیکیشن های دیگر را گرفته.
همچنین به لطف این موضوع، تقریبا تمام اپ ها روی یک سری حساب محدود iOS اجرا می شوند و هیچ دسترسی خاصی به حساب روت اصلی ندارند. همین موضوع باعث می شود تا اپ ها نتوانند به تنظیمات سیستم دسترسی پیدا کنند. چه برسد که بخواهند به آن نفود کنند و به تخریب بپردازند.
انتشار به روزرسانی های پیوسته
به روز نگه داشتن سیستم عامل، یکی از بهترین راه هایی است که می شود به کمک آن به مقابله با بدافزارها پرداخت. خوشبختانه اپل نیز به این موضوع واقف است و سعی می کند که با انتشار به روزرسانی های پیوسته سیستم عامل محبوبش را به روز نگه دارد. یکی از تفاوت های بزرگ iOS نسبت به اندروید هم همین است. به نوعی زمانی که یک نسخه تازه از iOS منتشر می شود، در همان لحظه تمام دیوایس های سازگار، آن را دریافت می کنند.
اما این چیزی است که در اندروید به ندرت دیده می شود. به فرض اگر امروز اندروید P منتشر شود، معلوم نیست که چه موقع پرچمداران شرکت سونی آن را دریافت می کنند. شاید یک سال بعد و زمانی که اندروید بعدی معرفی شده. همین موضوع هم باعث می شود که در این مدت، حفره های امنیتی بیشتری در سیستم عامل های قدیمی کشف شوند و مورد استفاده بدافزارها قرار بگیرند.
بدافزارهایی که آیفون ها را تهدید کردند
از دلایلی که آیفون ها را به امن ترین موبایل های موجود تبدیل کرده اند برای تان گفتیم. اما این دلیل نمی شود که آیفون ها را شکست ناپذیر بدانیم. این هم از چند نمونه بدافزاری که تا کنون آیفون ها را تهدید کرده اند:
در اوایل سال ۲۰۱۷، ویکی لیکس اطلاعاتی منتشر کرد که در آن به متدهایی که سی آی اِی برای شکستن دیوارهای امنیتی آیفون ها انجام داده بود اشاره شد. البته اپل اعلام کرد که تمام حفره های امنیتی کشف شده با انتشار یک به روزرسانی برطرف شده اند و جای نگرانی نیست.
در ماه سپتامبر ۲۰۱۵، اپل از صدها اپ چینی ساخته شده برای iOS پرده برداشت که بدافزارها در میان کدهای تشکیل دهنده آن ها جای گرفته بودند. این مشکل ناشی از آن بود که یک سری از توسعه دهندگان چینی، از نسخه های تقلبی Xcode استفاده کرده بودند و اپ هایشان، آلوده به بدافزار شده بود. البته اپل اپ ها را شناسایی و از اپ استور حذف کرد تا امنیت موبایل های کاربران همچنان حفظ شود.
پیش از انتشار iOS 10.3، مرورگر سافاری به شدت آسیب پذیر بود. وبسایت های مخرب هم از این موضوع سو استفاده می کردند و با قفل کردن مرورگر، از کاربران اخاذی می کردند.
Xsser mRAT هم یک تروجان بود که اواخر سال ۲۰۱۴ بسیاری از موبایل های جیل بریک شده را آلوده کرد و تقریبا همه اطلاعات موجود روی آن ها را دزدید.
مشکلات آیفون ها به خاطر ویروس ها نیست
چه دوست داشته باشید و چه دوست نداشته باشید، آیفون ها هم بالاخره به مشکل می خورند. حتی عوارض برخی از این مشکل ها، بی شباهت به مسائل مخربی که بدافزارها برای کاربران پیش می آورند نیستند. اما خیال تان راحت باشد، هیچ یک از مشکلاتی که بسیاری از کاربران موبایل های شرکت اپل با آن ها مواجه شده اند، ربطی به ویروس ها ندارند.
خیلی وقت ها ممکن است بسیاری از این مشکلات با کمی باز کردن فضا برای سیستم برطرف شوند. خیلی وقت های دیگر هم مشکل از باتری است و می شود با تعویض آن مشکل کندی آیفون ها را برطرف کرد. پس انقدر نگران ویروس ها نباشید و با بروز هر مشکلی فکر نکنید که موبایل تان به بدافزاری عجیب و غریب آلوده شده.
جیل بریک آیفون ها یک ریسک امنیتی بزرگ است
این طور که از شواهد و قرائن پیداست، می توان گفت که تقریبا بیشتر کاربران آیفون ها هیچ وقت رنگ بدافزارها را روی موبایل هایشان نخواهند دید. اما به واژه «بیشتر» خوب دقت کنید. چرا که همه کاربران آیفون ها در امان نیستند و متاسفانه آن هایی که تن به جیل بریک کردن موبایل هایشان داده اند، بیشتر در معرض خطر دریافت بدافزارها هستند.
خب مسلما خیلی ها هستند که از محدودیت های آیفون هایشان راضی نیستند و می خواهند که با جیل بریک کردن آن ها، حصارها را بشکنند و به ویژگی های بیشتری دست پیدا کنند. اما خیلی از آن ها نمی دانند که دریافت این ویژگی های بیشتر، تبعات مخربی برایشان در پی دارد. به هر حال، با جیل بریک کردن آیفون ها نظم تمام سیستم های امنیتی آن ها بهم می ریزد. پس نباید بعد از جیل بریک کردن انتظار داشته باشید که امنیت دستگاه تان همانند سابق حفظ شود.
آیا داشتن آنتی ویروس روی آیفون ها کار درستی است؟
با ورود به اپ استور، شاید با دیدن یک سری اپلیکیشن که از آن ها به عنوان آنتی ویروس یاد می شود، متعجب شوید. اما اگر آن ها را بررسی کنید، می فهمید که هیچکدام از آن ها کار چندان خاصی انجام نمی دهند.
در واقع این آنتی ویروس ها به لطف ویژگی سندباکسینگ که پیشتر به آن پرداختیم، اصلا اجازه اسکن آیفون ها را ندارند. چه برسد که بخواهند دنبال بدافزارها بگردند و آن ها را حذف کنند. پس می توان گفت که نصب کردن شان روی آیفون ها کار بیهوده ای است و بهتر است فضای سیستم را با آن ها پر نکنیم.
خیالتان راحت؛ آیفون تان هیچ وقت ویروسی نمی شود
همه این ها را گفتیم تا در آخر به سوالی که در ابتدای متن مطرح کردیم برسیم. آیا واقعا امکان ویروسی شدن آیفون ها وجود دارد؟ خب خوشبختانه باید بگوییم که حتی اگر بدبینانه ترین عینک بدبینی جهان را هم به چشم بزنید و همه خطرهای موجود را هم در نظر بگیرید، باز هم احتمال اینکه آیفون تان به ویروسی مخرب آلوده شود به شدت کم است.
فقط باید از جیل بریک کردن آیفون تان دوری کنید و تا جایی که امکانش هست، iOS را به روز نگه دارید. خوشبختانه به لطف نظارت خوبی هم که اپل روی اپ استور دارد، هیچ جای نگرانی خاصی هم از بابت اپ ها باقی نمی ماند. پس خیالتان راحت؛ آیفون تان هیچ وقت ویروسی نمی شود.