هارد اکسترنال یکی از محبوب‌ترین ابزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات است. این وسیله به دلیل ظرفیت بالا، قابلیت حمل و اتصال آسان به دستگاه‌های مختلف، مورد استفاده طیف وسیعی از کاربران قرار می‌گیرد؛ از دانشجویان گرفته تا تدوینگران و طراحان حرفه‌ای. اما همین ویژگی‌ها، آن را در برابر آلودگی به ویروس‌ها و بدافزارها آسیب‌پذیر کرده است. ویروسی شدن هارد اکسترنال می‌تواند منجر به از بین رفتن اطلاعات ارزشمند، کند شدن عملکرد سیستم، یا حتی نفوذ بدافزار به دیگر دستگاه‌ها شود. در این مطلب، راهکارهایی کاربردی و مؤثر برای جلوگیری از ویروسی شدن هارد اکسترنال ارائه می‌دهیم.
۱- همیشه از آنتی‌ویروس معتبر و به‌روز استفاده کنید
اولین و مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از ویروسی شدن هارد اکسترنال، نصب و به‌روزرسانی مرتب یک نرم‌افزار آنتی‌ویروس معتبر روی سیستم است. آنتی‌ویروس خوب می‌تواند به طور خودکار فایل‌های موجود در هارد اکسترنال را هنگام اتصال اسکن کند و در صورت شناسایی تهدید، اقدامات لازم را انجام دهد. برخی از آنتی‌ویروس‌ها مانند Bitdefender، Kaspersky یا Norton گزینه‌هایی ویژه برای حفاظت از درایوهای اکسترنال دارند. توجه داشته باشید که می‌توانید آنتی‌ویروس را به گونه‌ای تنظیم کنید که هنگامی که هارد اکسترنال را به کامپیوتر یا لپ‌تاپ وصل می‌کنید، عملیات اسکن به صورت خودکار آغاز شود.
۲- از اتصال هارد به سیستم‌های ناشناس خودداری کنید
یکی از متداول‌ترین دلایل آلودگی هارد اکسترنال، اتصال آن به سیستم‌های آلوده یا ناشناس است. برای مثال، اگر هارد خود را به کامپیوتری در کافی‌نت یا محل کار کسی متصل کنید که فاقد آنتی‌ویروس است یا آلوده به بدافزار باشد، احتمال ویروسی شدن بسیار بالاست. بهتر است برای جلوگیری از آلوده شدن هارد خود، برای انتقال فایل از دیگران، از فلش مموری‌هایی با ظرفیت محدود و قابلیت فرمت سریع استفاده کنید و هارد اکسترنال را تنها به سیستم‌های مطمئن وصل نمایید. با توجه به این مورد توصیه می‌کنیم در زمان خرید هارد اکسترنال، یک فلش مموری نیز خریداری کنید.
۳- فعال‌سازی قابلیت محافظت در برابر نوشتن (Write Protection)
برخی از هاردهای اکسترنال و فلش مموری‌ها به قابلیت محافظت در برابر نوشتن مجهز هستند. این ویژگی می‌تواند به صورت سخت‌افزاری (دکمه فیزیکی) یا نرم‌افزاری فعال شود. با روشن کردن این قابلیت، هیچ فایل جدیدی روی دستگاه ذخیره نمی‌شود و امکان تغییر یا حذف فایل‌های موجود نیز وجود ندارد؛ حتی در صورتی که سیستم میزبان آلوده به ویروس باشد. این روش یکی از مؤثرترین راهکارها برای محافظت از اطلاعات مهم در برابر بدافزارها و تهدیدات خودکار است.
۴- فایل‌های مهم را رمزگذاری یا فقط خواندنی کنید
اگر فایل‌های مهم یا حساس دارید، می‌توانید آن‌ها را رمزگذاری (Encrypt) یا به صورت فقط خواندنی (Read-Only) تنظیم کنید. این کار نه تنها مانع از تغییر یا حذف آن‌ها توسط ویروس‌ها می‌شود، بلکه امنیت کلی هارد را نیز افزایش می‌دهد. در ویندوز روی فایل راست کلیک کنید، وارد Properties شوید و در بخش Attributes تیک Read-only را بزنید. برای رمزگذاری نیز از گزینه Advanced در همان پنجره استفاده کنید.
۵- غیرفعال کردن قابلیت AutoRun در ویندوز
شاید این مورد در جلوگیری از ویروسی شدن هارد اکسترنال مؤثر نباشد. اما با محافظت از کامپیوتر شما امکان اسکن هارد ویروسی شده را فراهم می‌کند. ویروس‌های زیادی از قابلیت AutoRun برای اجرای خودکار هنگام اتصال هارد سوءاستفاده می‌کنند. با غیرفعال کردن این ویژگی، می‌توان از اجرای خودبه‌خود فایل‌های آلوده جلوگیری کرد. اهمیت انجام این کار زمانی مشخص می‌شود که هارد خود را به دستگاه‌های دیگر متصل کرده‌اید. در این صورت با باز شدن خودکار، احتمال آلوده شدن کامپیوتر شما نیز افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند.
نشانه‌های ویروسی شدن هارد اکسترنال
تنها بررسی قیمت هارد و خرید آن اهمیت ندارد. بلکه محافظت از هارد و اطلاعات درون آن نیز بسیار مهم است. یکی از روش‌هایی که به شما در محافظت بهتر از اطلاعات کمک می‌کند، آشنایی با نشانه‌های ویروسی شدن هارد اکسترنال است. نشانه‌های ویروسی شدن هارد اکسترنال معمولاً با تغییرات غیرعادی در رفتار یا ظاهر فایل‌ها و عملکرد کلی دستگاه همراه است. اگر هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید، احتمال آلودگی وجود دارد.
- ظاهر شدن فایل‌ها یا پوشه‌هایی با نام‌های عجیب یا تکراری یکی از نشانه‌های ویروسی شدن است.
- وجود فایل‌های اجرایی مشکوک با پسوندهای غیر عادی که خودتان آن‌ها را ایجاد نکرده‌اید.
- فایل‌ها یا پوشه‌هایی که حذف نمی‌شوند یا پس از حذف دوباره ظاهر می‌شوند.
- نمایش فایل‌های مخفی یا سیستمی ناشناخته، یکی دیگر از نشانه‌های آلوده شدن هارد به ویروس است.
- کند شدن ناگهانی سیستم هنگام اتصال هارد یا بروز خطاهای غیرعادی از دیگر نشانه‌های آلوده شدن به ویروس است.
- فعال شدن خودکار برنامه‌ها یا پیغام‌های امنیتی هنگام اتصال هارد به سیستم را جدی بگیرید.
- در صورت مشاهده این نشانه‌ها، توصیه می‌شود بلافاصله هارد را از سیستم جدا کرده و با استفاده از آنتی‌ویروس به‌روز شده، اسکن کامل انجام دهید.
رفع مشکل ویروسی شدن هارد اکسترنال
برای رفع مشکل ویروسی شدن هارد اکسترنال، ابتدا باید اتصال آن به سیستم را متوقف کرده و از هرگونه باز کردن فایل یا اجرای برنامه روی آن خودداری کنید. در گام نخست، یک آنتی‌ویروس معتبر مانند Bitdefender، Kaspersky یا Malwarebytes را روی سیستم نصب و به‌روز کنید. سپس هارد را متصل کرده و اجازه دهید اسکن کامل روی آن انجام شود. بسیاری از ویروس‌ها در قالب فایل‌های مخفی یا اجرایی پنهان می‌شوند؛ بنابراین فعال‌سازی نمایش فایل‌های مخفی در تنظیمات ویندوز به شناسایی آن‌ها کمک می‌کند.
درصورتی‌که فایل‌های آلوده شناسایی شدند اما قابل حذف نبودند، وارد Safe Mode ویندوز شوید و مجدداً عملیات اسکن را انجام دهید. در این حالت، بسیاری از فرآیندهای سیستمی ویروس‌ها غیرفعال می‌شوند و حذف آن‌ها ساده‌تر است. برای موارد خاص، استفاده از ابزارهایی مانند USBFix، Panda USB Vaccine یا MCShield توصیه می‌شود که مخصوص پاک‌سازی دستگاه‌های قابل حمل طراحی شده‌اند. در صورت تداوم آلودگی یا آسیب شدید، فرمت کردن هارد (پس از انتقال فایل‌های سالم به سیستم دیگر و اسکن مجدد آن‌ها) آخرین راه‌حل ایمن است.
جمع‌بندی
هارد اکسترنال مثل یک گاوصندوق دیجیتال است؛ اما اگر درِ آن را بدون احتیاط به هر کسی بسپارید، امنیت محتویاتش از بین می‌رود. ویروسی شدن این ابزار قابل‌حمل، اتفاقی ناگهانی ولی کاملاً قابل پیشگیری است. با رعایت چند اصل ساده، از جمله استفاده از آنتی‌ویروس، پرهیز از اتصال به سیستم‌های نامطمئن و شناسایی به موقع نشانه‌های آلودگی، می‌توان خطر را تا حد زیادی مهار کرد. اگر هارد شما ارزش اطلاعاتش را دارد، زمان آن رسیده که مثل یک دارایی واقعی از آن محافظت کنید، نه فقط بعد از ویروسی شدن، بلکه از همان لحظه‌ای که آن را به سیستم متصل می‌کنید.