تفسیر سوره 44 دخان قرآن از حجت الاسلام قرائتی
سوره 44 قرآن کریم: الدخان
تعداد آیه: 59
جزء : 25
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
حم ﴿۱﴾
حاء میم (۱)
وَالْکِتَابِ الْمُبِینِ ﴿۲﴾
سوگند به کتاب روشنگر (۲)
إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُبَارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ ﴿۳﴾
[که] ما آن را در شبى فرخنده نازل کردیم [زیرا] که ما هشداردهنده بودیم (۳)
فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ ﴿۴﴾
در آن [شب] هر [گونه] کارى [به نحوى] استوار فیصله مى یابد (۴)
أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ ﴿۵﴾
[این] کارى است [که] از جانب ما [صورت مى گیرد] ما فرستنده [پیامبران] بودیم (۵)
رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿۶﴾
[و این] رحمتى از پروردگار توست که او شنواى داناست (۶)
رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ ﴿۷﴾
پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو است اگر یقین دارید (۷)
لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ رَبُّکُمْ وَرَبُّ آبَائِکُمُ الْأَوَّلِینَ ﴿۸﴾
خدایى جز او نیست او زندگى مى بخشد و مى میراند پروردگار شما و پروردگار پدران شماست (۸)
بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ یَلْعَبُونَ ﴿۹﴾
ولى نه آنها به شک و شبهه خویش سرگرمند (۹)
فَارْتَقِبْ یَوْمَ تَأْتِی السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِینٍ ﴿۱۰﴾
پس در انتظار روزى باش که آسمان دودى نمایان برمى آورد (۱۰)
یَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿۱۱﴾
که مردم را فرو مى گیرد این است عذاب پر درد (۱۱)
رَبَّنَا اکْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ ﴿۱۲﴾
[مى گویند] پروردگارا این عذاب را از ما دفع کن که ما ایمان داریم (۱۲)
أَنَّى لَهُمُ الذِّکْرَى وَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِینٌ ﴿۱۳﴾
آنان را کجا [جاى] پند[گرفتن] باشد و حال آنکه به یقین براى آنان پیامبرى روشنگر آمده است (۱۳)
ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَقَالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ ﴿۱۴﴾
پس از او روى برتافتند و گفتند تعلیم یافته اى دیوانه است (۱۴)
إِنَّا کَاشِفُو الْعَذَابِ قَلِیلًا إِنَّکُمْ عَائِدُونَ ﴿۱۵﴾
ما این عذاب را اندکى از شما برمى داریم [ولى شما] در حقیقت باز از سر مى گیرید (۱۵)
یَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْکُبْرَى إِنَّا مُنْتَقِمُونَ ﴿۱۶﴾
روزى که دست به حمله مى زنیم همان حمله بزرگ [آنگاه] ما انتقام کشنده ایم (۱۶)
وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءَهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ ﴿۱۷﴾
و به یقین پیش از آنان قوم فرعون را بیازمودیم و پیامبرى بزرگوار برایشان آمد (۱۷)
أَنْ أَدُّوا إِلَیَّ عِبَادَ اللَّهِ إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ ﴿۱۸﴾
که [به آنان گفت] بندگان خدا را به من بسپارید زیرا که من شما را فرستاده اى امینم (۱۸)
وَأَنْ لَا تَعْلُوا عَلَى اللَّهِ إِنِّی آتِیکُمْ بِسُلْطَانٍ مُبِینٍ ﴿۱۹﴾
و بر خدا برترى مجویید که من براى شما حجتى آشکار آورده ام (۱۹)
وَإِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَرَبِّکُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ ﴿۲۰﴾
و من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه مى برم از اینکه مرا سنگباران کنید (۲۰)
وَإِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِی فَاعْتَزِلُونِ ﴿۲۱﴾
و اگر به من ایمان نمى آورید پس از من کناره گیرید (۲۱)
فَدَعَا رَبَّهُ أَنَّ هَؤُلَاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ ﴿۲۲﴾
پس پروردگار خود را خواند که اینها مردمى گناهکارند (۲۲)
فَأَسْرِ بِعِبَادِی لَیْلًا إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ ﴿۲۳﴾
[فرمود] بندگانم را شبانه ببر زیرا شما مورد تعقیب واقع خواهید شد (۲۳)
وَاتْرُکِ الْبَحْرَ رَهْوًا إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ ﴿۲۴﴾
و دریا را هنگامى که آرام است پشت سر بگذار که آنان سپاهى غرق شدنى اند (۲۴)
کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿۲۵﴾
[وه] چه باغها و چشمه سارانى [که آنها بعد از خود] بر جاى نهادند (۲۵)
وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ کَرِیمٍ ﴿۲۶﴾
و کشتزارها و جایگاه هاى نیکو (۲۶)
وَنَعْمَةٍ کَانُوا فِیهَا فَاکِهِینَ ﴿۲۷﴾
و نعمتى که از آن برخوردار بودند (۲۷)
کَذَلِکَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِینَ ﴿۲۸﴾
[آرى] این چنین [بود] و آنها را به مردمى دیگر میراث دادیم (۲۸)
فَمَا بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا کَانُوا مُنْظَرِینَ ﴿۲۹﴾
و آسمان و زمین بر آنان زارى نکردند و مهلت نیافتند (۲۹)
وَلَقَدْ نَجَّیْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِینِ ﴿۳۰﴾
و به راستى فرزندان اسرائیل را از عذاب خفت آور رهانیدیم (۳۰)
مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ کَانَ عَالِیًا مِنَ الْمُسْرِفِینَ ﴿۳۱﴾
از [دست] فرعون که متکبرى از افراطکاران بود (۳۱)
وَلَقَدِ اخْتَرْنَاهُمْ عَلَى عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿۳۲﴾
و قطعا آنان را دانسته بر مردم جهان ترجیح دادیم (۳۲)
وَآتَیْنَاهُمْ مِنَ الْآیَاتِ مَا فِیهِ بَلَاءٌ مُبِینٌ ﴿۳۳﴾
و از نشانه ها [ى الهى] آنچه را که در آن آزمایشى آشکار بود بدیشان دادیم (۳۳)
إِنَّ هَؤُلَاءِ لَیَقُولُونَ ﴿۳۴﴾
هر آینه این [کافران] مى گویند (۳۴)
إِنْ هِیَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَى وَمَا نَحْنُ بِمُنْشَرِینَ ﴿۳۵﴾
جز مرگ نخستین دیگر [واقعه اى] نیست و ما زنده شدنى نیستیم (۳۵)
فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿۳۶﴾
اگر راست مى گویید پس پدران ما را [باز] آورید (۳۶)
أَهُمْ خَیْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَالَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ أَهْلَکْنَاهُمْ إِنَّهُمْ کَانُوا مُجْرِمِینَ﴿۳۷﴾
آیا ایشان بهترند یا قوم تبع و کسانى که پیش از آنها بودند آنها را هلاک کردیم زیرا که گنهکار بودند (۳۷)
وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا لَاعِبِینَ ﴿۳۸﴾
و آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است به بازى نیافریده ایم (۳۸)
مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۳۹﴾
آنها را جز به حق نیافریده ایم لیکن بیشترشان نمى دانند (۳۹)
إِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ مِیقَاتُهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿۴۰﴾
در حقیقت روز جدا سازى موعد همه آنهاست (۴۰)
یَوْمَ لَا یُغْنِی مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَیْئًا وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ ﴿۴۱﴾
همان روزى که هیچ دوستى از هیچ دوستى نمى تواند حمایتى کند و آنان یارى نمى شوند (۴۱)
إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ ﴿۴۲﴾
مگر کسى را که خدا رحمت کرده است زیرا که اوست همان ارجمند مهربان (۴۲)
إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ ﴿۴۳﴾
آرى درخت زقوم (۴۳)
طَعَامُ الْأَثِیمِ ﴿۴۴﴾
خوراک گناه پیشه است (۴۴)
کَالْمُهْلِ یَغْلِی فِی الْبُطُونِ ﴿۴۵﴾
چون مس گداخته در شکمها مى گدازد (۴۵)
کَغَلْیِ الْحَمِیمِ ﴿۴۶﴾
همانند جوشش آب جوشان (۴۶)
خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَى سَوَاءِ الْجَحِیمِ ﴿۴۷﴾
او را بگیرید و به میان دوزخش بکشانید (۴۷)
ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِیمِ ﴿۴۸﴾
آنگاه از عذاب آب جوشان بر سرش فرو ریزید (۴۸)
ذُقْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْکَرِیمُ ﴿۴۹﴾
بچش که تو همان ارجمند بزرگوارى (۴۹)
إِنَّ هَذَا مَا کُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ ﴿۵۰﴾
این است همان چیزى که در باره آن تردید میکردید (۵۰)
إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی مَقَامٍ أَمِینٍ ﴿۵۱﴾
به راستى پرهیزگاران در جایگاهى آسوده [اند] (۵۱)
فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿۵۲﴾
در بوستانها و کنار چشمه سارها (۵۲)
یَلْبَسُونَ مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَقَابِلِینَ ﴿۵۳﴾
پرنیان نازک و دیباى ستبر مى پوشند [و] برابر هم نشسته اند (۵۳)
کَذَلِکَ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِینٍ ﴿۵۴﴾
[آرى] چنین [خواهد بود] و آنها را با حوریان درشت چشم همسر مى گردانیم (۵۴)
یَدْعُونَ فِیهَا بِکُلِّ فَاکِهَةٍ آمِنِینَ ﴿۵۵﴾
در آنجا هر میوه اى را [که بخواهند] آسوده خاطر مىطلبند (۵۵)
لَا یَذُوقُونَ فِیهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ ﴿۵۶﴾
در آنجا جز مرگ نخستین مرگ نخواهند چشید و [خدا] آنها را از عذاب دوزخ نگاه مى دارد (۵۶)
فَضْلًا مِنْ رَبِّکَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿۵۷﴾
[این] بخششى است از جانب پروردگار تو این است همان کامیابى بزرگ (۵۷)
فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿۵۸﴾
در حقیقت [قرآن] را بر زبان تو آسان گردانیدیم امید که پند پذیرند (۵۸)
فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ ﴿۵۹﴾
پس مراقب باش زیرا که آنان هم مراقبند (۵۹)